یکی از موضوعات چالش‌برانگیزی که امروزه ذهن والدین را درگیر کرده، این است که از چه سنی می‌توان فرزندان خود را بدون بروز مشکلی در خانه تنها گذاشت؟
نویسنده: زهرا فولادی | روان‌شناس
بدون شک موقعیت‌های مختلفی از قبیل رفتن به مجالس خاص، محل کار و حتی خرید برای والدین به وجود می‌آید که بودن کودک در آن مکان چندان مناسب نیست و والدین ناچار می‌شوند برای ساعاتی کودک یا نوجوان خود را در خانه تنها بگذارند. پاسخ اساسی به این سوال این است که هیچ سن و دوره مشخصی از کودکی یا نوجوانی وجود ندارد که بتوان به‌طور قطعی گفت آن ها از چه سنی این آمادگی را پیدا می‌کنند که بدون هیچ مشکلی در خانه تنها بمانند. در ادامه نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
نمی توان سن مشخصی را اعلام کرد
نکته مهمی که باید مورد توجه والدین قرار بگیرد این است که کودک برای این که این آمادگی را پیدا کند به رشد شناختی لازم رسیده است یا خیر؟ رشد شناختی در کودک فرایندی است که او این توانایی را دارد که اطلاعاتی را به دست کرده، آن‌ها را برای خود سازمان دهی و سپس او یاد بگیرد که چگونه از آن‌ها استفاده کند. شایان ذکر است نوزادان در ابتدای تولد همه آن چه را که موجب زنده ماندن آن‌ها می‌شود می‌دانند. اقداماتی از قبیل خوابیدن، نفس کشیدن، تغذیه و … . رشد شناختی به کامل‌شدن مهارت‌های ادراک، تفکر، حافظه، زبان و ارتباط برقرار کردن با محیط می‌انجامد. این‌گونه مهارت‌ها را کودک به‌تدریج می‌آموزد، بنابراین کسب مهارت‌های شناختی نقش مهمی بر رشد کودکان دارد. آن‌چه باید در نظر داشت این است که کودکان از نظر میزان استقلال و رشد روانی و شناختی با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین ممکن است کودکی در ۸سالگی به این رشد دست یابد و از طرفی کودکی تا سن ۱۲سالگی هنوز این مهارت‌ها را کسب نکرده باشد. بهترین کسی که می‌تواند بگویید چه زمانی کودک به این مهارت‌ها دست یافته و آمادگی تنها ماندن در خانه را پیدا کرده، خود والدین هستند زیرا تمام و کمال عملکرد کودک خود را مشاهده کرده و می‌توانند بسنجند کودک این توانایی را دارد یا خیر؟ اما والدین در تصمیم به تنها گذاشتن کودک در خانه باید به چند نکته توجه کنند.
۱ – کودک الگوی وابستگی ایمن داشته باشد
یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار در نوع و عمق رابطه، الگوهای دلبستگی اولیه کودک است. اگر کودک دلبستگی ایمن داشته باشد قادر است در محیط زندگی خود احساس امنیت کند در صورتی که والدین نیازهای عاطفی و جسمی کودک را رفع کنند و در سال‌های اولیه سن او(تا ۲ سالگی) در دسترس او باشند، یک الگوی دلبستگی ایمن ایجاد می‌شود و در این صورت کودک وقتی تنها می‌ماند در محیط خود احساس امنیت می‌کند. اما اگر عکس این باشد و دلبستگی کودک ناایمن باشد، باید ابتدا سبک دلبستگی کودک به وسیله روان درمانی تا حد امکان سازگار شده و حتی بر آن غلبه شود. در این صورت تنها گذاشتن کودک در خانه موجب تنش و بی‌قراری و مشکلاتی از قبیل پایین آمدن عزت‌نفس، بی‌اعتمادی به دیگران و ترس از طرد شدن در او به وجود می‌آید.
۲- به کودک خود آموزش‌های لازم را بدهید
به کودکان بیاموزید هنگامی که در خانه تنها هستند به وسایل خطرناک و آسیب‌زا دست نزنند، درِ خانه را برای غریبه‌ها باز نکنند و در زمان غیبت شما به خارج از خانه نروند. از طرفی می‌توانید به کودکان آموزش‌هایی از قبیل نام خود، آدرس منزل و شماره تلفن خود را بیاموزید تا در صورت بروز مشکل اطلاعات لازم را داشته باشند.
۳- موارد ایمنی و امنیت خانه را بررسی کنید
هرگونه خطری که می‌تواند موجب بروز اتفاقی ناگوار در خانه شود را رفع کنید. از امنیت محله خود اطمینان حاصل کنید. محیط خانه باید برای کودک امن باشد. وسایل خطرناک باید دور از دسترس او باشد و خانه باید از نظر ایمنی(قفل در) به خوبی تجهیز باشد. از جهتی توجه شود در زمان غیبت‌تان از خانه مسئولیت‌های سخت را که از توان کودک خارج است به او ندهید زیرا ممکن است از پس آن بر نیایند و موجب بروز مشکل جدی برایش شود.
۴ – به‌مدت زمان تنها گذاشتن کودک در خانه توجه کنید
به مدت زمانی که کودک در خانه قرار است تنها باشد دقت کنید. این زمان باید در حد طبیعی باشد و بیشتر از ۳ ساعت طول نکشد. همچنین در طول این زمان با کودک تماس بگیرید و از مرتب بود اوضاع اطمینان حاصل کنید. در صورتی که مدت زمان تنها گذاشتن کودک بیش از حد می شود، بهتر است یک برنامه جایگزین به جای تنها گذاشتن کودک در خانه انتخاب کنید. برای مثال کودک را به محلی امن نزد فرد مورد اعتماد ببرید و کودک را به او بسپارید.
