زن‌و‌شوهرهایی که بر سر هر اختلافی خیلی سریع حالت تدافعی می گیرند، خود را مبرا از خطا و همه مشکلات را از همسر خود می‌دانند، از پیامدهای این رفتار آگاهی دارند؟
نویسنده: بنفشه دولت‌آبادی | روان درمانگر و مشاور خانواده
انتقاد کردن در روابط زوج ها معمولا با مفاهیم منفی همراه است اما اگر دقت کنیم واقعیت این است که منفی یا مثبت بودن انتقاد به روش انتقاد کردن و انتقاد پذیر بودن شخص مقابل بستگی دارد.
انتقاد کردن از شریک زندگی یا شکایت کردن از اوضاع و شرایط متفاوت است. شکایت معمولا به موضوعات خاص مربوط می‌شود در حالی که انتقاد، درباره شخصیت یا رفتار همسر است. شما باید بتوانید با شریک زندگی‌تان به گونه‌ای مسالمت‌آمیز صحبت و از او درباره برخی از رفتارهای آسیب‌رسان انتقاد کنید. اما چطور؟ و واکنش ما در برابر انتقادها از طرف همسرمان باید چگونه باشد؟
اصول انتقاد غیرتوهین‌آمیز از همسر
متمرکز شدن روی رفتار درست| بهتر است هنگام انتقاد در زندگی مشترک روی رفتار درست متمرکز شوید. وقتی از جمله مثبت در انتقاد و در زندگی مشترک خود استفاده می‌کنید، بار منفی کلام خنثی می‌شود. در واقع یکی از اصول موفقیت در انتقاد در زندگی مشترک استفاده از کلمات مناسب به همراه لحن مناسب است.
انتقاد کوتاه و بدون حاشیه| یکی از اصول انتقاد در زندگی مشترک کوتاه و بدون حاشیه بودن آن است. اگر قصد انتقاد در زندگی مشترک را داشتید، سعی کنید کلام کوتاه بیان شود و به اصطلاح موضوع را بیش از حد کش ندهید و همچنین اعتماد به نفس شخص مقابل خدشه‌دار نشود.
استفاده نکردن از نقطه ضعف طرف مقابل| هنگام انتقاد در زندگی مشترک از نقطه ضعف همسر استفاده نکنید. اگر قصد مطرح کردن انتقاد در زندگی مشترک از همسرتان را دارید تحت هیچ شرایطی روی نقاط ضعف او دست نگذارید، این‌ها نقاطی هستند که طرف مقابل را بسیار آزار می دهد و روابط را به شدت تخریب می‌کند.
گفتن از انتظارات به جای اشتباهات| برای این که همسرتان احساس نکند که هدف حمله شما قرار گرفته، سعی کنید به جای این که اشتباهات همسرتان را بیان کنید بیشتر بر خواسته‌ها و انتظارات خود تمرکز کنید. بنابراین سعی کنید از جملاتی که با عبارت «من دوست دارم…»، «من انتظار دارم…» و … به جای «تو همیشه…»، «تو هرگز…» استفاده کنید. این جملات غالبا تاثیرات کمتری بر مخاطب می گذارد و باعث می‌شود که مکالمه مسالمت‌آمیز شود.
حالت تدافعی گرفتن، رایج اما اشتباه
یکی از اشتباهات رایج زوج ها در برابر انتقادها، حالت تدافعی گرفتن یک یا هر دوی آن‌ها در مقابل یکدیگر است. این زن و شوهر بر سر هر اختلافی، خیلی سریع سنگر می‌گیرند، همه مشکلات را از همسر خود می‌دانند و خود را از این مشکلات تبرئه می‌کنند اما آن چه باید بدانیم این است که در موارد بسیاری، زوج ها در صورت مواجه‌شدن با تعارض و اختلاف هر دو به یک اندازه سهیم هستند و نمی‌توان یکی را علت تمام مشکلات و فرد دیگری را عاری از هر مشکل دانست. زن و مرد هر دو در ایجاد مشکل مقصر هستند و هر دو برای حل آن باید همکاری کنند.
پیامدهای افتادن در دام حالت تدافعی گرفتن
ناسازگاری و طرد شدن در موقعیت‌های مختلف| زوج ها و افرادی که حالت تدافعی در برابر هر انتقادی به خود می‌گیرند، در نهایت احساس می‌کنند که یک فرد طرد شده هستند و هرکجا که می‌روند با هیچ فردی سازگار نیستند. در نهایت به دلیل رفتار دفاعی خود مدام احساس بدی خواهند داشت.
تبدیل هر مسئله ساده به موقعیت های متشنج| چنین زن یا شوهرهایی، موقعیت‌های خیلی ساده را تبدیل به دعوا و مشاجره می‌کنند و احساسات منفی مدام بر آن‌ها غلبه می کند و مشکلات اغلب در زندگی مشترک‌شان حل نخواهد شد.
فراری دادن همسرتان از تغییر| زن یا شوهری که در برابر هر انتقادی حالت تدافعی می‌گیرد، در چرخه‌ای می‌افتد که منجر به تکرار همین مسائل آزار دهنده خواهد شد. این افراد در شرایطی قرار می‌گیرند که همسرشان به دلیل رفتار دفاعی آن‌ها از تغییر خودداری می‌کنند و با آن‌ها رفتار مناسبی نخواهند داشت. اگر شما چنین ویژگی دارید، با گذشت زمان به حسن نیت و همدلی همسرتان پی می‌برید و متوجه می‌شوید او در شرایط متفاوت، رفتارهای متفاوت خواهد داشت و شما نباید در هر موقعیتی حالت تدافعی بگیرید.
نکته پایانی
هنگامی که احساس می‌کنید در حال قرار گرفتن در حالت تدافعی هستید، بهترین نسخه برای شما این است که به طرف مقابل بگویید نظرات او چه احساسی در شما ایجاد می‌کند و چرا احساس ناراحتی می‌کنید؟ سپس سعی کنید به جای بحث درباره موضوع مطرح شده، برای دریافت راه‌حل با همسرتان مشورت کنید.
