هر بهار دانه‌های یخی که مثل موشک بر سر باغات و خانه‌هایمان فرود می‌آیند، یک سال زحمت را در چند دقیقه نابود می‌کنند و آینده فرزندانمان را به یخ می‌بندند!
تگرگ، مهمان ناخوانده بهارهای اردبیل!
غفار پارسا
از غافلگیری طبیعت تا فریاد کشاورزان
تگرگ یکی از پدیده‌های جوی مخرب است که به دلیل وزن و سرعت بالای دانه‌های یخ، خسارات زیادی به محصولات کشاورزی، باغات و زیرساخت‌ها وارد می‌کند. این پدیده در مناطق خاصی با شرایط جوی ناپایدار، مانند استان اردبیل، بیشتر رخ می‌دهد. استان اردبیل به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی خاص خود، به‌ویژه در فصول بهار و تابستان، یکی از مناطقی است که بارش‌های تگرگ در آن به‌طور مکرر اتفاق می‌افتد.
چرا اردبیل مستعد تگرگ است؟
اردبیل به‌واسطه ترکیب عواملی چون ارتفاعات، رطوبت بالا، جریان‌های هوای گرم و سرد، و موقعیت جغرافیایی خاص خود، شرایط مناسبی برای وقوع پدیده‌های جوی مانند تگرگ دارد. در نتیجه، در این منطقه، به‌ویژه در شهرستان‌های خلخال و مشگین‌شهر، بارش‌های تگرگ با شدت بالا اتفاق می‌افتد که برای کشاورزی و زیرساخت‌های این مناطق تهدید جدی به شمار می‌آید.
آمار بارش‌های تگرگ در اردبیل
مطابق با آمارهای موجود، شهرستان خلخال و مشگین‌شهر به ترتیب با میانگین سالانه ۱/۶۷ مورد بارش تگرگ، بیشترین بارش تگرگ در استان اردبیل را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که این مناطق بیشترین آسیب‌ها را از پدیده تگرگ متحمل می‌شوند و نیاز به اقدامات پیشگیرانه و سامانه‌های تگرگ‌زدایی در این نواحی بسیار محسوس است.
خسارات تگرگ به کشاورزی در اردبیل
بارش‌های شدید تگرگ که اخیراً در اردبیل رخ داده، همراه با سرمای ناگهانی، خسارات زیادی به کشاورزان این منطقه وارد کرده است. محصولات زراعی و باغی در مناطق مختلف به‌شدت آسیب دیده و برخی از باغ‌ها و اراضی زراعی در شهرستان‌های مشگین‌شهر و کوثر تخریب شده‌اند. در برخی مناطق، بیش از ۵۰ درصد از محصولات کشاورزی از بین رفته است. علاوه بر این، وقوع تگرگ و سیلاب‌های بعدی به سازه‌های آبخیزداری و مزارع حاشیه رودخانه‌ها آسیب رسانده و منجر به خسارات زیربنایی گسترده شده است.
تاثیرات تگرگ بر درختان و باغات
تگرگ می‌تواند آسیب‌های جدی به درختان و میوه‌ها وارد کند. قطرات تگرگ معمولاً باعث شکستگی پوست میوه‌ها، لکه‌های سیاه و حتی ترک خوردن میوه‌ها می‌شود. این آسیب‌ها موجب افزایش آلودگی‌های قارچی و باکتریایی می‌شود و میوه‌ها را سریع‌تر خراب می‌کند. همچنین، تگرگ می‌تواند گل‌ها و جوانه‌های درختان را از بین ببرد، که به‌طور مستقیم بر تولید میوه در سال‌های آینده تاثیر می‌گذارد.
خسارات زیست‌محیطی تگرگ
بارش‌های تگرگ نه تنها به کشاورزی بلکه به محیط‌زیست نیز آسیب می‌زند. آسیب به درختان، خاک‌ها و پوشش گیاهی می‌تواند باعث تخریب اکوسیستم‌های طبیعی و کاهش تنوع زیستی شود. پس از هر بارش تگرگ، لازم است که کشاورزان و مسئولان محیط‌زیست برای ترمیم خسارات و جلوگیری از فرسایش خاک اقدام کنند.
راهکارهای کاهش خسارات ناشی از تگرگ
برای کاهش خسارات ناشی از تگرگ، پیشنهاد می‌شود که کشاورزان و مسئولان از تجهیزات ضد تگرگ استفاده کنند. این تجهیزات می‌توانند به‌طور مؤثری شدت تگرگ را کاهش دهند و از آسیب به محصولات کشاورزی جلوگیری کنند. همچنین، استفاده از روش‌های سنتی مانند ایجاد دود با استفاده از شاخ‌وبرگ و کودهای حیوانی در ساعات سحرگاهی نیز می‌تواند مؤثر باشد. البته باید از سوزاندن مواد آلاینده مانند لاستیک که به محیط‌زیست آسیب می‌زند، خودداری شود.
بیمه کشاورزی در اردبیل: چالش‌ها و مشکلات
یکی از چالش‌های عمده کشاورزان در اردبیل، عدم بیمه محصولات کشاورزی است. بسیاری از کشاورزان به دلیل دیرکرد در پرداخت خسارت‌ها و عملکرد ضعیف شرکت‌های بیمه، تمایلی به بیمه کردن محصولات خود ندارند. این مسئله می‌تواند مشکلات زیادی را در زمان وقوع حوادث طبیعی برای کشاورزان ایجاد کند و فشار مالی زیادی به آنها وارد آورد.
چالش‌های آب و هوایی و دیگر حوادث طبیعی در اردبیل
علاوه بر پدیده تگرگ، استان اردبیل با مشکلات آب و هوایی دیگری همچون کم‌آبی، بی‌آبی، سرمای دیررس و خشکسالی نیز روبه‌رو است. این چالش‌ها تهدیدات جدی برای کشاورزی و تولیدات کشاورزی استان به شمار می‌آیند. همچنین، اردبیل از جمله ۱۰ استان کشور است که بیشترین تعداد حوادث طبیعی را تجربه می‌کند. وقوع سیلاب‌ها، زمین‌لرزه‌ها، صاعقه‌ها، طوفان‌ها و یخبندان‌ها سالانه خسارات زیادی به بخش‌های مختلف استان وارد می‌کند.
مسئولان بی‌تفاوت: فقط وعده می‌دهند! سامانه‌های ضدتگرگ کجاست؟
سامانه‌های تگرگ‌زدایی در مناطق مستعد به تگرگ مانند اردبیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. این سامانه‌ها با استفاده از فناوری‌های مدرن، می‌توانند شدت تگرگ را کاهش دهند و به‌طور مؤثری از آسیب به محصولات کشاورزی، باغات و زیرساخت‌ها جلوگیری کنند. علاوه بر این، این سامانه‌ها موجب افزایش بهره‌وری کشاورزی و کاهش فشار مالی بر کشاورزان می‌شوند.
این سیستم‌ها به کاهش خسارات اقتصادی ناشی از تگرگ کمک کرده و در بلندمدت، به حفظ محیط‌زیست و کاهش آسیب به اکوسیستم‌ها کمک می‌کنند. با توجه به تکرار پدیده تگرگ در استان اردبیل، استفاده از این سامانه‌ها می‌تواند نقش مهمی در حفاظت از منابع کشاورزی و بهبود معیشت کشاورزان داشته باشد.
جمع‌بندی
بارش تگرگ در اردبیل بار دیگر ضعف‌های موجود در آمادگی برای مواجهه با بلایای طبیعی را یادآوری کرد. کشاورزان، مسئولان و کارشناسان باید با همکاری و پیش‌بینی‌های دقیق، از تکرار این فجایع زیان‌بار جلوگیری کنند.
