چرا تماشاگران به فحاشی روی می‌آورند؟

دلایل فحاشی بعضی از تماشاگران مسابقات فوتبالی در ورزشگاه‌ها از منظر روان‌شناسی متفاوت است و آسیب‌های جبران‌ناپذیری دارد

در چند وقت اخیر شاهدیم که بعضی از تماشاگران مسابقات فوتبالی در صورت ناکامی تیم‌شان در کسب نتیجه، به جای حمایت یا تلاش برای تغییر ساختار و مربی تیم به کمک راه‌های منطقی، شروع به فحاشی می‌کنند. فحاشی راهی سریع برای ابراز خشم محسوب می‌شود یعنی آن‌ها بدترین روش را برای تخلیه هیجانی خود انتخاب می‌کنند. انتخاب این روش می‌تواند تاثیر مستقیم و نامناسب بر شخصیت آن‌ها در مواجهه با مسائل گوناگون داشته باشد. اما از منظر روان‌شناسی چرا تماشاگران به فحاشی روی می‌آورند؟

فحاشی کردن دلایل متفاوتی دارد

هم‎اکنون، تقریبا در هفته‌های ابتدایی شروع لیگ هستیم و بعضی تیم‌ها کمتر از یک‌سوم بازی‌هایشان را انجام دادند. بنابراین حساسیت این مسابقات و نتیجه نگرفتن تیم‌های بزرگ و ریشه‌داری مانند استقلال می‌تواند یکی از دلایل فحاشی در مسابقات باشد. اما این همه ماجرا نیست.

۱- مبتلابودن به ناهنجاری‌های روانی برخی از تماشاگرها به دلیل مبتلابودن به ناهنجاری‌های روانی مانند اضطراب، اختلالات شخصیتی و… به فحاشی کردن تمایل دارند. این افراد از طریق فحش‌دادن به محیط اطرافشان، توجه و همدردی دیگران را به خود جلب می‌کنند.
۲- راهی برای بیان خشم برخی افراد به خاطر فرهنگ و تربیت غلط از فحش‌دادن به عنوان یک رفتار قابل قبول و در بعضی موارد به عنوان راهی برای بیان خشم و نارضایتی استفاده می کنند. همچنین برخی تماشاگرها برای عصبی کردن بازیکن مدنظر، این روش پرآسیب و اشتباه را انتخاب می‌کنند.

۳- کینه به دل گرفتن از بازیکن مورد علاقه برخی تماشاگران به دلیل اختلافات قدیمی با یک بازیکن، حس تنفر و خشم از او دارند. این افراد در این زمان‌ها از مکانیسم‌های دفاعی ناپخته استفاده می‌کنند و با فحش و ناسزاگویی احساسات خود را برون‌ریزی می‌کنند. پیوستن بازیکنان موردعلاقه‌ به دیگر تیم‌ها سبب می‌شود تماشاگران با ذهنیت منفی به آن بازیکن، پا به ورزشگاه بگذارند و واکنش‌های منفی نسبت به وی داشته باشند.

۴- تهییج شدن توسط لیدرها در ویدئوی پربازدید اخیر که تماشاگران به «حامد لک» دروازه‌بان مس رفسنجان فحاشی می‌کنند، نقش لیدر در ساخت شعار پررنگ است. بنابراین مسئله بعدی این که یکی از دلایل فحش‌دادن تماشاگران، تهییج شدن آن‌ها توسط لیدرهاست که آن‌ها هم در جهت‌هایی پول می‌گیرند تا تشویق و‌ تخریب کنند.

۵- رفتار نامناسب بازیکنان و اشتباهات داور به کارگیری الفاظ نامناسب از طرف مربیان و بازیکنان نسبت به یکدیگر و داوران قبل از شروع بازی، رعایت نکردن اخلاق و ادب در کری‌خوانی با بازیکنان رقیب، انجام خوشحالی‌های تحریک‌کننده تماشاگران رقیب و… می‌تواند موجب افزایش فحاشی و خشونت در ورزشگاه‌ها شود. همچنین نحوه قضاوت داوران در افزایش پرخاش و فحاشی تماشاگران هم موثر است. هنگامی که مربی و بازیکنان به یک داور اعتراض می‌کنند به دنبال آن هم تماشاگران تحت تاثیر قرار می‌گیرند و با هو کردن یا الفاظ رکیک به عملکرد داور عکس‌العمل نشان می‌دهند. البته ورود VAR تاحدودی این معضل را حل کرده اما هنوز بسیاری از مسابقات بدون کمک داور ویدئویی برگزار می‌شود.

گاهی این رفتار عادت می‌شود

در ورزشگاه‌ها هزار جوان از شهرهای مختلف حضور دارند. بنابراین اگر محیط امن و سالمی فراهم نشود، ممکن است رفتارهای اشتباه در آن جا به عادت تبدیل شود. بنابراین مسئولان ورزشی باید برنامه و حتی بودجه‌ای را در این زمینه درنظر بگیرند تا زمانی که تماشاچی وارد این فضا می‌شود، بداند در محیطی شاداب و سالم قرار گرفته است.

آسیب‌های بددهنی جدی است

اگر عادت بددهنی به یک رفتار ثابت تبدیل شود، میزان محبوبیت فرد کاهش می‌یابد و جایگاه اجتماعی او به خطر می‌افتد. همچنین باعث می‌شود حرف فرد مورد توجه قرار نگیرد و حتی اگر حرف او درست باشد، به دلیل این‌که با دشنام‌گویی همراه بوده است، پذیرفته نمی‌شود. فحاشی نشانی از ضعف شخصیتی یک فرد است و نیاز دارد تا در زمینه رفتار بین‌فردی درمان شود. این نوع رفتار باعث به خطر افتادن روابط شخصی، اجتماعی، خانوادگی و عاطفی می‌شود. تماشاگرانی که با هزار امید و آرزو برای تشویق تیم مورد علاقه‌شان به سالن‌ها یا ورزشگاه‌های ورزشی می روند، واکنش‌های احساسی زیادی نشان می‌دهند. اگر مدیریت فرهنگی این موارد را هدایت نکند، رفتارهای نابهنجار و غیرارادی در این افراد بروز می‌کند. مشکل این جاست که بعضی افراد احساسی هستند و آستانه تحمل‌شان کم است و سر زدن این رفتارها تا حدودی غیرارادی است. با این حال، باید برای مدیریت چنین رفتارهایی برنامه‌ریزی جدی توسط مسئولان ورزشی و فرهنگ انجام شود.

*دکترای روان‌شناسی