چرا موقع دیدن فوتبال بر سر بازیکنان فریاد می‌زنیم؟

نویسنده : دکتر مهدی سودآوری | ‌روان شناس و مدرس دانشگاه

احتمالا برای شما هم پیش آمده که موقع تماشای یک مسابقه فوتبال از تلویزیون به ویژه اگر حساس باشد، ناخودآگاه به بازیکنان تیم مورد علاقه‌تان گفتید که: «سمت راست خالیه، پاس بده اون طرف»، «الان وقت شوته، بکوبش زیر طاق» و … . این رفتار شما در حالی است که می‌دانید صدای تان از پشت تلویزیون به آن بازیکن نمی رسد و تاثیری در کیفیت بازی تیم مورد علاقه تان نخواهد داشت.

تمایل همیشگی انسان به کنترل شرایط

از دو منظر می‌توان این پدیده را تحلیل کرد. اول، بحث قدرت کنترل است. انسان همیشه دوست دارد حداقلی از کنترل را بر شرایط داشته باشد و هرگاه به دلیلی این قدرت کنترل حذف شود، حس ناخوشایندی به او دست می‌دهد. تماشای مسابقه تیم مورد علاقه از آن مواردی است که عملا هیچ کنترلی روی نحوه بازی، نتیجه و … نداریم، اما دوست داریم ما هم سهمی در آن بازی داشته باشیم، پس با فریاد زدن و توصیه‌های فنی به بازیکنان عملا خود را بخشی واقعی از تیم فرض می‌کنیم. این کار حس داشتن کنترل را به ما القا می‌کند.

اشتباه تکاملی مغز

از نگاه تکاملی، چون مغز انسان هنوز به مفهوم تلویزیون عادت نکرده است، پس هر چیزی را که می‌بیند زنده می پندارد و فرض می‌کند در فضای واقعی و جلوی چشم خود ما در حال اتفاق افتادن است. القای احساسات در فیلم‌ها هم به همین دلیل است، با این که می‌دانیم صحنه غیر واقعی است اما باز هم دچار احساسات می‌شویم. حال که مغز فکر می‌کند بازی در یک قدمی ما در حال اتفاق افتادن است پس فریاد زدن، راهنمایی کردن، تشویق یا مسخره کردن حریف و … کاملا طبیعی به نظر خواهد رسید. عمر فناوری مدرن در مقایسه با تاریخ بشری بسیار کوتاه است، پس هنوز بسیاری از جنبه‌های ذهنی بشر با دنیای مدرن تطابق پیدا نکرده است. برای بیننده سریال یا فوتبال، بازیگران حکم آدم‌های واقعی را دارند که جلوی چشم خودشان در حال بازی هستند. پس با آن‌ها صحبت می‌کنیم، با خنده‌شان حس خوبی می‌گیریم و بابت مشکلاتی که برای‌شان پیش می‌آید، غصه می‌خوریم.