راه‌های به‌دست‌آوردن مهره مار، شیفته‌کردن جنس مخالف، پیدا کردن راز افراد و … برگرفته از روانشناسی دارک است؛ از آن چه می‌دانید؟
دکتر مهدی سودآوری| روان شناس و مدرس دانشگاه
وان شناسی هم مانند هر علم دیگری در طول زمان مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. یعنی علمی که برای کاهش درد و رنج مردم ایجاد شده بود، توسط برخی برای سوءاستفاده‌های شخصی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. شاید اولین آن‌ها «جوزف گوبلز» وزیر تبلیغات آلمان نازی باشد که مجموعه‌ای درباره نحوه دروغگویی باورپذیر و کنترل افکار عمومی تدوین کرد. او با استفاده از روان شناسی اجتماعی، اقدام به فریب مردم کرد. همین روند بعد از او به شکل دیگری ادامه یافت. حالا شبکه‌های اجتماعی پر است از مطالبی با این محورها: «چگونه افراد را اسیر خود کنیم، تکنیک جذب جنس مخالف، چطور با انسان‌ها سرد برخورد کنیم، تکنیک پیدا کردن راز افراد» و هزاران تیتر جذاب و جنجالی که به‌خصوص دختر و پسرهای نوجوان و جوان از طرفداران و دنبال کنندگان پروپاقرص آن‌ها هستند. جالب است بدانید تمام این عناوین و موضوعات، برگرفته از روانشناسی دارک است، اما روانشناسی دارک چیست و چرا این نام بر آن نهاده شده است؟
تعریف روانشناسی تاریک چیست؟
روانشناسی دارک یا تاریک به مطالعه رفتارهایی می‌پردازد که برای کنترل و تسلط بر دیگران به کار می‌روند و برخلاف اخلاق و ارزش‌های اجتماعی هستند . به همین دلیل، این نوع روانشناسی به‌عنوان یک دانش منفی و نامطلوب در جامعه محسوب می‌شود.
فروش رویا آسیب‌زننده است
علم تبلیغات و بازاریابی، شاخه‌ای از روان شناسی است که برای متقاعد کردن دیگران طراحی شده است. تفاوت علم مشروع تبلیغات با دستکاری افکار عمومی در اطلاع مصرف‌کننده است. یعنی در تبلیغات فرد می‌داند که در معرض یک پیام متقاعدکننده قرار گرفته است. نکته بعدی در بحث آسیب فردی و اجتماعی است. فروش بیشتر یک محصول به کسی آسیب نمی‌زند، اما فروش رویا آسیب‌زننده است. آن چه که به شما بگوید با خرید یک محصول یا شرکت در یک دوره آموزشی قرار است زندگی شما تغییر اساسی کند، خوشبخت شوید، پولدار شوید و … اساسا فروش رویاست. این دسته از کلاهبرداران با استفاده از تکنیک‌های روان شناسی، دنبال سرکیسه کردن شما هستند، چون هیچ محصول یا دوره آموزشی توان ایجاد چنین تحولی را ندارد، اما با پیام‌های اقناع کننده و فریبنده که روی آرزوهای فرد کار می‌کند، او را متقاعد می‌کنند که این محصول مفید است. در نهایت هنگامی که فرد نتیجه نگرفت، به او خواهند گفت که به‌قدر کافی باور نداشته یا به‌قدر کافی تلاش نکرده است! و همیشه چند مشتری راضی را نشان می‌دهند که ببین این‌ها موفق شده‌اند و حس بی‌عرضه بودن را در فرد شاکی ایجاد می‌کنند.
آموزش نحوه دستکاری در روان دیگران!
یک دسته دیگر افرادی هستند که نحوه دستکاری در روح و روان دیگران را آموزش می‌دهند! چگونه دخترها را جذب کنیم، چگونه دیگران را شیفته خود کنیم و … . این مطالب اگرچه برای بخشی از جامعه موثر خواهد بود، اما هر دو طرف را دچار آسیب جدی می‌کند. آن دختری که با استفاده از این تکنیک‌ها دلبسته شده و قاعدتا دچار شکست روحی و عاطفی شده، دچار مشکل اعتماد خواهد شد و ایجاد یک رابطه پایدار و معنادار برای او سخت خواهد شد. از سوی دیگر، مردی که از این روش‌ها استفاده کرده هم آسیب خواهد دید، چون این تکنیک ها بر روی عقده‌های روانی افراد طراحی شده اند، مانند دوری روانی، خودشیفتگی و … . پس فرد استفاده کننده هم عملا آسیب‌های روانی خود را گسترش داده است.
چرا مردم جذب این گونه کلاهبرداری‌ها می‌شوند؟
مدرسان و مبلغان این گونه دوره‌ها دو دسته هستند؛ یا ناآگاه هستند یا کلاهبردار. مهم نیست فرد چه تحصیلاتی داشته باشد، وقتی فعالیت او فقط به نفع حساب بانکی خودش باشد و به دیگران آسیب برساند، قطعا او کلاهبردار است! اما چرا مردم جذب این گونه کلاهبرداری‌ها می‌شوند؟ چون توهم قدرت در آن‌ها ایجاد می‌کند. این که بتوانید احساسات و عواطف دیگران را کنترل کنید، بتوانید راز دیگران را به دست آورید و آن‌ها را کنترل کنید، همه‌اش به فرد توهم قدرت می‌دهد پس به راحتی جذب این مدل از کارها می شوند. از آن جا که بخش بزرگی از این دوره‌ها غیرقانونی نیستند، تنها راه مبارزه با آن‌ها آگاهی‌بخشی عمومی است که در دام کلاهبردارها نیفتند. در نهایت هدف از علم روان شناسی کاهش درد و رنج افراد و ایجاد رشد شخصیتی در آن‌هاست و هر ادعای بزرگی مخالف کارکردهای واقعی این رشته خواهد بود.
