یک زمین شناس درباره انواع شهاب سنگ، روش‌های تشخیص و احتمال یافتن آن روی زمین و قیمت های میلیاردی آن می‌گوید.
نویسنده : الهه توانا
ساوالان خبر: شهاب سنگ‌ها روی زمین چه می‌کنند؟ از کجا آمده‌اند؟ چطور می‌شود تشخیص‌شان داد؟ دکتر «منصور قربانی»، استاد زمین‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی و رئیس انجمن زمین‌شناسی ایران، به این سوالات پاسخ می‌دهد.
شهاب‌سنگ ها چطور به زمین می‌رسند؟
سنگ‌های آسمانی، شهاب‌سنگ‌ها یا «شخانه»ها، سنگ‌هایی هستند در منظومه شمسی که معمولا بین فضای سیاره مریخ و مشتری به‌دور خورشید می‌گردند. این سنگ‌ها گاهی از محور خودشان خارج و تحت‌تأثیر جاذبه، وارد اتمسفر زمین می‌شوند. اغلب هم با اکسیژن اتمسفر ترکیب می شوند و می‌سوزند و صرفا غبارشان به سطح زمین می‌رسد. از آن‌جایی‌که حدود دو سوم سطح زمین را دریاها و اقیانوسها تشکیل داده‌اند، این غبارها و خاکسترها معمولا بیشتر در کف اقیانوسها می‌نشینند. البته خب گاهی هم پیش می‌آید که شهاب‌سنگ‌ها به‌صورت سالم یا نیمه‌سالم به زمین بیفتند. دانشمندان برپایه مطالعات کانی‌شناسی و ترکیب شیمیایی شهاب‌سنگ‌ها آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرده‌اند؛ شهاب‌سنگ‌های سنگی که مشابه سنگ‌های گوشته زمین هستند، شهاب‌سنگ‌های فلزی که اغلب از آهن و نیکل ساخته شده‌اند و مشابه سنگ‌های هسته زمین‌اند و شهاب‌سنگ‌های سنگی-فلزی.
شهاب سنگ را چطور تشخیص بدهیم؟
یک فرد متخصص، در مرحله اول به‌صورت چشمی احتمال می‌دهد که ممکن است یک سنگ، ویژگی‌های شهاب‌سنگ را داشته‌باشد اما به این تشخیص اکتفا نمی‌کند. در مرحله بعد باید با یک‌سری آزمایش، از حدسش مطمئن شود؛ آزمایش‌های کانی‌شناسی، ایکس‌آردی و بررسی میکروسکوپی مقاطع نازک و مقاطع صیقلی که به‌دست کارشناسان باتجربه در این امور مانند کانی‌شناس، پترولوژیست یا زمین‌شناس اقتصادی انجام می‌شود.
قیمت‌گذاری روی شهاب سنگ ها
در ابتدا وقتی شهاب‌سنگ‌ها روی زمین پیدا شدند و متخصص‌های زمین‌شناسی منشأ آسمانی‌شان را تأیید کردند، دانشگاه‌ها و مراکز علمی خیلی مشتاق مطالعه آن‌ها بودند. کلکسیونرهایی هم بودند که به نگهداری شهاب‌سنگ‌ها علاقه نشان دادند. حالا اطلاعات کافی درباره ترکیب شیمیایی و کانی‌شناسی شهاب‌سنگ‌ها وجود دارد بنابراین بعید است ارزشی برابر با آن‌چه در سایت‌ها و فضای مجازی مطرح می‌شود، داشته‌باشند. البته هنوز ازنظر علمی و کلکسیونی، قیمت دارند اما نه آن‌طور که ادعا می‌شود.
پیدا کردن فروشنده های شهاب سنگ
تعداد شهاب‌سنگ‌هایی که وارد جو زمین می‌شوند، فراوان است اما همان‌طور که قبلا گفتم، بخش زیادی‌شان پس از ورود به اتمسفر زمین به‌صورت غبار و خاکستر درمی‌آیند و عموما به اقیانوسها می‌ریزند. بنابراین تعداد بسیار بسیار کمی از شهاب‌سنگ‌ها به‌دست ما می‌رسند. احتمال پیدا شدن شهاب‌سنگ روی سطح زمین، خیلی کم است. در ایران هم چنین است.
شهاب سنگ مریخی وجود دارد؟
ما می‌توانیم بگوییم منشأ یک شهاب‌سنگ از مدار بین مریخ و مشتری است اما اگر سنگی از زمین رفت به سیاره دیگری، از کف مریخ هم وارد زمین می‌شود! می‌دانیم که به‌دلیل جاذبه زمین، هیچ ماده‌ای نمی‌تواند از جو خارج شود مگر این‌که نیرویی کمکی مثلا یک موشک در کار باشد. در مریخ هم همین‌طور است. اگرچه شتاب جاذبه مریخ از زمین کمتر است اما همان میزان گرانش، توانایی نگهداشتن مواد جامد در سطح سیاره را دارد.
در ایران جایی برای تایید و آزمایش شهاب سنگ وجود دارد؟
من جایی را نمی‌شناسم که به‌طور رسمی ثبت شده‌باشد و تأییدیه صادر کند. نکته مهم در تأیید شهاب‌سنگ، طی کردن همان مراحل آزمایشی است که توضیح دادم. دانشگاه‌هایی که آزمایشگاه پترولوژی دارند یا آزمایشگاه‌های معدنی که آنالیز شیمیایی و کانی‌شناسی انجام می‌دهند، می‌توانند آزمایش‌های تشخیصی را انجام بدهند. تا حالا افراد زیادی به من مراجعه کرده‌اند که گمان می‌کردند شهاب‌سنگ یافته‌اند اما در ۹۹درصد موارد از همان بررسی اولیه معلوم می‌شود که شهاب‌سنگ نیستند.
سلام و خسته نباشید من یک عدد شهاب سنگ صددرصد پیدا کردم حالا میشه یک لطفیان برای ما انجام بدین که اصله یا نه
سلام یکعد شهاب سنگ خیلی سخت ومحکم است حتی باپوتک شکسته نمیشودخاهشن استاد راخنمایی