اگر مادران با چالش هایی مانند افسردگی یا نبود حمایت عاطفی مواجه باشند و نتوانند به‌درستی با نیازهای دخترانشان ارتباط برقرار کنند، این فاصله‌ها عمیق‌تر می‌شود.
نویسنده: پرستو عادل صدیق | روان‌شناس
توئیت یک کاربر درباره مادرش در فضای‌مجازی سروصدا به پا کرده و واکنش چندین دختر نوجوان دیگر را به همراه داشته است؛ از رابطه مادر و دختری گفتیم.
رابطه مادر و دختر یکی از مهم‌ترین پیوندهای زندگی است که بر سایر روابط فرد از جمله رابطه با همسر، تأثیر مستقیم دارد. این رابطه در دوران بلوغ، نوجوانی و جوانی دستخوش تغییراتی می‌شود که می‌تواند به اختلاف‌نظرها و فاصله‌های عاطفی منجر شود. در چنین شرایطی، درک متقابل و به‌کارگیری راهکارهای مناسب می‌تواند به حفظ و تقویت این پیوند عمیق کمک کند.
به‌تازگی، توئیت کاربری در توئیتر درباره مادرش سروصدا به پا کرده است. او از افسردگی مادرش نوشته، از این که تقریبا چیزی برای مادرش اهمیت نداشته و این عادت به تک‌تک اعضای خانواده هم رسوخ کرده است.
در ادامه چند توئیت پربازدید در همین باره را با هم مرور کرده و نکاتی درباره بهبود رابطه دخترهای نوجوان و مادرشان خواهیم گفت.
چند نمونه از توئیت‌های پربازدید در این باره
هانیه: «از وقتی یادم میاد مادرم افسرده بود. نه از اون افسرده‌هایی که گریه کنند یا همش بخوابند. از اون افسردگی‌هایی که هیچی براش مهم نبود، نه طعم غذا، نه بچه‌هاش، نه سر و وضع خودش، خونه‌اش، زندگیش. حالا ما هم همون جوری شدیم».
هلنا: «مامان من تا به حال تو عمرش به من نگفته خوشگل شدی یا این چیزی که خریدی قشنگه. از بچگی یه حسی دارم که من زشت‌ترین و بدلباس‌ترین آدم هر جمعی‌ام!»
خانم گزارشگر: «مامان من برای دختر بزرگش بلد نبود بعدا انگار یاد گرفت! برای مدرسه من همیشه از خونه خوراکی می‌بردم، خب زن تو که به من پول تو جیبی نمی‌دادی واقعا به ذهنت نمی‌رسید که این بدبخت چی کار باید بکنه؟ الان از خودم حرصم می گیره که چرا این قدر شرم داشتم؟»
رویا: «مادر منم افسردگی و اضطراب داشت و داره، کارای خونه رو انجام می‌داد، بهترین غذاها رو می‌پخت، خونه همیشه تمیز ولی مثل یه خدمتکار، روح نداشت. هیچ‌وقت بغلم نکرد، نبوسید، نخندید و … منم با این که تمام تلاشم رو کردم شبیهش نشم ولی شدم… ».
رایج‌ترین چالش‌های رابطه دختر و مادری
درددل‌های مطرح‌شده نشان می‌دهد که دختران نوجوان اغلب از کمبود درک متقابل، کنترل‌گری بیش از حد و نبود انعطاف در رفتار مادران خود شکایت دارند. این مسائل باعث کاهش صمیمیت و ایجاد دلخوری در روابط می‌شود. انتظارات دختران شامل احترام به استقلال، همدلی و درک احساسات و مشارکت در تصمیم‌گیری‌هاست. دوران نوجوانی فرصتی برای شکل‌گیری هویت و کسب استقلال است، اما تغییرات هورمونی و تلاش برای یافتن جایگاه شخصی، نوسانات خلقی و فاصله‌گرفتن از خانواده را هم به همراه دارد. از سوی دیگر، اگر مادران با چالش‌هایی مانند افسردگی یا نبود حمایت عاطفی مواجه باشند و نتوانند به‌درستی با نیازهای دخترانشان ارتباط برقرار کنند، این فاصله‌ها عمیق‌تر می‌شود. تفاوت‌های شخصیتی میان مادر و دختر (مثلاً مادر برون‌گرا و دختر درون‌گرا) نیز می‌تواند به تعارض‌هایی منجر شود. پذیرش این تفاوت‌ها و پرهیز از کنترل‌گری یا انتقاد مداوم، کلید حفظ رابطه‌ای سالم و صمیمانه است.
۶ راهکار مؤثر برای بهبود رابطه مادر و دختر
رابطه مادر و دختر ممکن است با چالش‌هایی مانند اختلاف‌نظر، نوسانات خلقی و تفاوت‌های شخصیتی مواجه شود اما با رویکردی همدلانه و همراهانه می‌توان پیوندی پایدار و قوی ایجاد کرد. مادران با بهره‌گیری از توصیه‌هایی که در ادامه مطرح می‌شود، می‌توانند مانع از تکرار چرخه‌های منفی در روابط شوند و پیوندی عمیق و مبتنی بر درک و محبت با دختران خود ایجاد کنند که تا دوران بزرگ سالی ادامه یابد.
۱ -گفت‌وگوی صریح و بدون قضاوت
مادران باید فضایی ایجاد کنند که دختران بدون ترس از قضاوت درباره مسائل حساس مانند بدن، احساسات و تغییرات دوران بلوغ صحبت کنند. گفت‌وگوی صادقانه به دختران اعتمادبه‌نفس می‌دهد و آن‌ها را از احساس شرم دور می‌کند.
۲- گوش‌دادن فعال و همدلانه
شنیدن حرف‌های دختران بدون قضاوت و نصیحت، به آن‌ها احساس ارزشمندی می‌دهد. این همدلی نشان می‌دهد که مادر کنار فرزند خود است و او را درک می‌کند، حتی در مواجهه با شکست‌ها یا چالش‌ها.
۳ -ابراز محبت و تشویق عاطفی
دختران به ابراز محبت کلامی و غیرکلامی نیاز دارند. جملاتی مانند «دوستت دارم» یا «به تو افتخار می‌کنم» و رفتارهایی مثل در آغوش گرفتن، به تقویت احساس ارزشمندی و صمیمیت در رابطه کمک می‌کند.
۴ -احترام به استقلال و حریم شخصی
دوران نوجوانی، دوره‌ای است که دختران به دنبال استقلال هستند. مادران با احترام‌گذاشتن به حریم شخصی و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های فرزند، به او اعتماد و از تنش‌های غیرضروری جلوگیری می‌کنند.
۵ -مدیریت هیجانات و پرهیز از انتقال استرس
مادران باید مراقب باشند که مشکلات شخصی و خانوادگی بر رابطه‌شان با دختران اثر منفی نگذارد. سلامت روان مادر تأثیر مستقیمی بر کل خانواده دارد و در صورت لزوم، مشاوره یا روان‌درمانی می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
۶- ایجاد لحظات مشترک و تجربه‌های معنادار
فعالیت‌های ساده مانند پیاده‌روی، تماشای فیلم یا آشپزی، فرصت‌هایی برای کاهش فاصله‌های عاطفی و تقویت پیوند مادر و دختر فراهم می‌کند. کیفیت این لحظات از مدت‌زمان آن‌ها مهم‌تر است.
