آیت الله رئیسی در سومین سال ریاست جمهوری خود بود و فقدان ایشان اکنون ایجاب می‌کند مسئولیت بالاترین مقام اجرایی کشور به فرد جدیدی واگذار شود، اما قانون در چنین شرایط بحرانی چه پیش بینی‌هایی را در نظر گرفته است؟
نویسنده: افشین کرمی
با سقوط بالگرد سید ابراهیم رئیسی این دومین بار است که یک رئیس جمهور ایران به شهادت می رسد و انتخابات زودهنگام برگزار خواهد شد.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور که برای افتتاح سد مرزی «قیز قلعه‌سی» به آذربایجان شرقی سفر کرده بود، به علت سانحه‌ای که برای بالگرد حامل وی و همراهانش رخ داد، در روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه به شهادت رسید.
جانشین رئیس جمهور چگونه انتخاب می‌شود؟
در ۸ شهریور ۱۳۶۰ بود که محمدعلی رجایی، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی در انفجاری مهیب به شهادت رسید. در آن زمان مطابق اصول ۱۳۰ و ۱۳۱ ویرایش اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۳۵۸) در صورتی که رئیس‌جمهور ایران به دلیل عزل، کناره‌گیری، غیبت، بیماری یا فوت از انجام وظایف قانونی خود ناتوان باشد، وظایف او به شواریی به نام شورای موقت ریاست جمهوری ایران واگذار می‌شد که در این زمان با شخصیت هایی، چون اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس شورای ملی و سید عبدالکریم موسوی اردبیلی رئیس دیوان عالی کشور تشکیل شد.
اصل ۱۳۱ قانون اساسی (مصوب ۱۳۵۸) در خصوص نبود رئیس جمهور چنین تصریح می‌کرد: «در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور و یادر موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورائی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود، در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند».
در واقع در سال‌های نخستین جمهوری اسلامی، تدبیر چنین اندیشیده شده بود که یک شورای موقت وظایف رئیس جمهور را برعهده بگیرد، و این شورا بود که مسئولیت مهمتری را در فقدان ریاست جمهوری ایفا می کرد اما این اصل با تغییراتی که در پست‌های عالیه کشور و به ویژه حذف پست نخست وزیری در سال ۱۳۶۸ رخ داد، دستخوش تغییر شد.
در اصلاح قانون اساسی سال ۱۳۶۸ و پس از همه پرسی ۶ مردادماه همان سال، پست جدیدی به قوه مجریه کشور اضافه شد که «معاون اول رئیس جمهور» نامیده می‌شد و از لحاظ حقوقی دومین مقام عالی‌رتبه در هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران پس از رئیس‌جمهور است.
این پست جدید در قوه مجریه و وظایف تعریف شده برای آن سبب شد تا متناسب با آن تغییراتی اندک نیز در اصل ۱۳۱ قانون اساسی کشور که در خصوص شرایط مربوط به فقدان مقام ریاست جمهوری بود نیز تغییراتی ایجاد شود.
اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (اصل فعلی) تصریح می‌کرد؛ «در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس‌جمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیت‌های وی را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس‌جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود.»
همچنین این اصل می‌افزاید: «در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس‌جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب می‌کند.»
در فقدان رئیس جمهور چه کسی مسئولیت‌های او را بر عهده می‌گیرد؟
اگرچه به نظر نمی رسد که تغییرات در دواصل چندان مشخص باشد اما تا پیش از سال ۶۸ در واقع این شورا بود که جانشین رئیس جمهور می شد و اکنون این وظیفه برعهده معاون اول بود. در واقع، دیگر شواریی به نام شورای موقت ریاست جمهوری ایران وجود ندارد که سازمان دهنده چنین وضعیت خاص و بحرانی باشد بلکه این معاون اول رئیس جمهور است که تمام مسئولیت های رئیس جمهور را عهده دار می شود.
در پی شهادت رییس‌جمهور بر اثر سقوط بالگرد حامل وی و همراهانش، در صورت موافقت مقام معظم رهبری، محمد مخبر، با عنوان معاون اول مسئولیت‌های رئیس‌جمهور را بر عهده می‌گیرد و شورایی متشکل از روسای قوای مقننه (محمد باقر قالیباف) و قضاییه (غلامحسین محسنی اژه ای) و او باید ترتیبی دهند تا حداکثر ۵۰ روز، رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود؛ بنابراین بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی و با توجه به تاریخ شهادت رئیس‌جمهور، انتخابات ریاست‌جمهوری زودهنگام می‌بایست تا تاریخ ۱۸ تیرماه برگزار شود.
مردانی که صادقانه خدمت می کنند هیچ زمان به راحتی و امنیت وسیله نقلیه خود فکر نمی کردند حال که آقا زاده ها و پدرانشان در بنز های آخرین مدل و راحتی خود بودند و هستند چون رییسی ها وجدان داشتند و خدا را می دیدند و عوام فریب نبودند که عوام گرا و خود خواه باشند نتیجه کار اعمال انسان ها را نشان می دهد نه ادعا و تهمت زدن و حرف خالی. امید که مردانی مثل رییسی ادامه داشته باشند و مدعیان دروغگو که ادعای رزمنده بودن و شاگرد امام بودن دارند و هیچ خدمتی نمی کنند فقط تاراج می کنند کنار زده شوند نیت و زحمت و خلوص مهم هست نه صحبت ها و ادعا ها ی راحت طلبان که منتظر فرصت هستند
در سقوط بالگرد توضیح رییس دفتر رییس جمهور در نحوه سقوط در سایت مهر جالب است …..
مسأله جدید. به خاطر شدت گرفتن تغییرات اقلیمی سوار هواپیما شدن احتمال توربولنس های هوایی جدی است و الان در سنگاپور یک مسافر کشته داده. حال در مورد بالگرد رییسی احتمال این شدت برخورد توده های هوایی هم وجود دارد ولی بالگرد سریع سقوط کند بررسی زیادی لازم است. مسأله دوم که دادگاه بین المللی رهبر اسراییل را تحت تعقیب نسل کشی قرار داده و اروپا و آمریکا مدعی شده که این حق را ندارد و دوست امپریالیسم حق نسل کشی دارد و زورگویی جهانی و بی اعتباری نظم جهانی. قدرتمند زور می گوید. فقط کتاب خواندن حل مسأله نیست عالم بی عمل می شویم که با بی سواد فرقی نیست …..
دوستان عزیز وقتی چنین حادثه ای رخ می دهد همه میدانند جانشین انتخاب نشده و این مسأله جدی هست دوم طبقه نخبه و آکادمیک آزادانه بدون ترس مسأله را بحث و حل بکنند و گرنه اجنبی و جهل اجتماعی با تئوری‌های توطئه فاجعه به بار خواهند اورد. جهالت و لجاجت را باید و باید و باید تعطیل بکنید . تمام. و یا قربانی جهل خود و حربه دشمن شوید که تعداد شان زیاد و قوی هستند.
طرفداران زباله شاهزاده رقاصه پهلوی و بهاییت که فوت آقای ابراهیم رییسی را جشن می گیرند این تروریست ها در جنگ ۸ ساله عراق به صدام کمک نظامی می کردند و خون صد ها هزار مردم ایران روی دست شان هست و فکر می کنند جنا یا تشان فرا موش شده است این جنایتکاران سلطنتی ها با سازمان رجوی در یک جبهه برای صدام خدمت می کردندو فکر می کنند دنیا کی به کیه. در ایران هر کسی با دزدی و فساد مبارزه کند دشمن زیادی خواهد داشت. حال که سلطنتی ها فکر می کنند ملت فراموشی گرفته و از دزدی هایشان کسب خبر ندارد متا سفانه خیلی از دزدان زمان شاه سال ۵۸ زمان انقلاب ریش گذاشتند و عوام فریبی که همیشه در ایران بوده و کنترل این اوباش راحت نیست.
در حادثه سقوط بالگرد اگر ترور نباشد و سایت تسنیم احتمال موج کوهستان را عنوان کرده و ۲ هلیکوپتر دیگر با این احتمال چه عملی کرده اند پرسش اصلی است. در مورد رییس جمهور جدید . از سال ۱۳۸۴ رییس جمهور دلخواه رهبر انتخاب شده اعلا . ولی سقوط ا قتصاد و اخلاق و اسلام از این سال در ایران سرعت گرفته. حال تنها امید این است که تندرو ها ادای شاه را در نیاورند که همه باید با ما موافق صد در صد باشند و تنها امید این است محمد خاتمی بخواهد بیاید و اجازه بدهند ولی نشد همان آب و همان کاسه . شاهد نزول اسلام و اخلاق خواهیم بود و مثل حکو مت شاه دیگر دیر خواهد شد و رقاصه ها و امپر یالیسم بر ما حاکم خواهد شد و فاتحه. دنیا سریع عوض می شود و هنوز ما ادای شا هنشاه آریامهر را در می آوریم. افسوس قرآنی که ایمان آورده ایم نام فهمیدیم و در توهم مانده ایم. خدا هدایت کند همه ما را. به قول پیش نماز محله ما. دعا.