یکبار هم خنده درمانی را امتحان کنید

نویسنده : دکتر رضا یعقوبی | روان‌شناس سلامت

نیاز به شاد بودن، خندیدن و داشتن نشاط در زندگی، ضروری و غیرقابل کتمان است. تحقیقات متعدد روان‌شناسی هم به این موضوع مهم رسیده و بارها از فواید لبخند برای سلامت روان گفته است. لبخند اثر بسیار خوشایندی بر چهره شما دارد و باعث می‌شود فردی مثبت و دوست‌داشتنی به‌نظر برسید. با لبخند زدن آثار عاطفی و ارتباطی مثبتی به‌شکل ناخودآگاه و تلویحی در دیگران ایجاد می‌کنید. افرادی که لبخند می‌زنند، دوست‌داشتنی‌تر و جذاب شناخته می‌شوند اما افراد با چهره‌ عبوس و غمگین طرفدار زیادی ندارند و نفوذناپذیر به‌نظر می‌رسند.

در ادامه، نکاتی از منظر روان‌شناسی در همین باره مطرح خواهد شد.

خنده چیست؟

خنده، رفتاری است در نقطه مقابل گریه کردن که نشان‌دهنده یک هیجان مهم در انسان یعنی شادی است و شادی مقابل غم است. غم اغلب به دلیل یک فقدان است و اغلب فقدان‌های انسان پایدار و دایمی است و یکی از بهترین راه‌های مقابله با آن، خنده درمانی است.

چرا به‌دنبال روش‌های خندیدن می‌رویم؟

از گذشته انسان‌ها برای کاهش آلام خود از روش‌های مختلفی برای خندیدن استفاده می‌کردند. ابزارهایی چون شوخی، کاریکاتور، جوک، فیلم‌ها و نمایش‌های کمدی و … همه‌شان راه‌هایی هستند که برای خنداندن مردم استفاده شده است. شوخی، راهبردی بسیار موثر برای حفظ یکپارچگی در افرادی که دردها و ناراحتی‌های شدید روحی را تجربه می‌کنند، بوده است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این ساز و کار‌ها برای یافتن معنایی در زندگی و واقعیت‌های تلخ آن و کنار آمدن با آن است. خندیدن در درمان بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند افسردگی و بیماری‌های جسمی مزمنی که ریشه در مسائلی همچون استرس دارند مانند دیابت یا سردردهای میگرنی موثر است.

انواع روش‌های خنده درمانی

در این بین باید توجه داشت که برای خنده درمانی از روش‌های زیادی استفاده می‌شود که در ادامه مطلب به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود.

۱- دنبال بهانه‌های بزرگ برای شادی نباشید

در فیلم‌های کمدی اغلب مسائل جزئی و ساده زندگی، سوژه‌هایی برای خندیدن می‌شود. هر اتفاق کوچکی می‌تواند به دلیلی برای خندیدن تبدیل شود، یک تقلید صدای جزئی یا درآوردن یک شکلک، گاهی اسباب خنده بین دو نفر یا در جمع می‌شود. دیدن عکس‌های خنده‌دار، مرور خاطرات شیرین یا شنیدن و دیدن برنامه‌هایی که با خنده همراه است. هر کدام مربوط به اتفاقات ساده و نه چندان پیچیده زندگی می‌شود که باعث احساس شادی در ما می‌شود. در خنده درمانی از افراد خواسته می‌شود تا از اتفاقات عادی زندگی، نکته‌ای خنده‌دار در بیاورند یا رفتارهای ساده خنده‌دار را در طول روز انجام دهند. مثلا از یک زوج خواسته می‌شود تا یک گفت‌و‌گوی معمولی را با صدای کودکانه بیان کنند و نفر دیگر پاسخ او را به همین شکل بیان کند. در دیگر تمرین‌ها از افراد خواسته می‌شود تا شوخی‌های فیزیکی مثل قلقلک دادن و … با یکدیگر انجام دهند. دقیقا مانند رفتارهایی که کودکان دوست دارند با آنان انجام دهیم و باعث ایجاد هیجان و خوشحالی در آنان می‌شود.

۲- خندیدن در اوج جدیت

گاهی یک شوخی همان جدیتی است که با نگاه متفاوت به آن نگریسته شده است. یکی از راه‌های خنده درمانی این است که در اوج عصبانیت یا غم، موضوع خنده‌داری را مطرح کنید. یکی از دلایلی که افراد بسیار شکننده می‌شوند، این است که اغلب اتفاقات زندگی را زیادی جدی می‌گیرند و هیچ انعطاف پذیری در مواجهه با مشکلات ندارند. در خنده درمانی از فرد خواسته می‌شود که به بیان خاطره غم انگیزی بپردازد یا واقعیت تلخی را در زندگی بیان کند و ناگهان در حین صحبت درباره آن اتفاق دردناک، فکرش را متوقف و به موضوع خنده‌داری فکر کند و تلاش کند تا بخندد.

۳- خندیدن را گروهی امتحان کنید

همان‌گونه که اگر در یک جمع غمگین قرار بگیرید، ممکن است افسرده شوید و به قول معروف «افسرده دل افسرده کند انجمنی را»، اگر در جمعی قرار بگیرید که همه خوشحال باشند، خلقتان تغییر می کند. بنابراین در «خنده درمانی» شرایطی در گروه برای فرد فراهم می‌شود تا بتواند به همراه افراد دیگری که در کنار او حضور دارند، شروع به خندیدن کند و خندیدن هر یک از اعضا به شکلی مسری به دیگری منتقل می شود و خلق فرد را تغییر می‌دهد.

۴- دنبال رفتارهای خنده‌دار بگردید

می‌گویند برای ساختن یک جوک مجبورید به‌دنبال چیزهای بامزه باشید. وقتی دنبالش هستید، سرانجام پیدایش می‌کنید. افرادی که غمگین هستند، آهنگ‌های غمگین گوش می‌دهند، رنگ‌های تیره انتخاب می‌کنند، با افراد غمگین صحبت می‌کنند، داستان‌های دراماتیک می‌خوانند و این خود چرخه‌ای منفی ایجاد می‌کند که بر شدت غم می‌افزاید و بر عکس، کسانی که شادند به دنبال فعالیت‌های مفرح و لذت‌بخش هستند و همین باعث می‌شود تا شادتر باشند. در خنده درمانی به افراد تکالیفی داده می‌شود به همین شکل. مثلا از فرد خواسته می‌شود تا هفته بعد حداقل سه رفتاری را که باعث خندیدن می‌شود پیدا کند.