غفار پارسا
میراث فرهنگی، خشت و خانه و ساختمان و دیوار و کوچه نیست؛ میراث فرهنگی، فکر و اندیشه ای است. میراث فرهنگی یکی از بهترین منایع برای براى روشن شدن فرهنگ و هویت کشورها مورد بررسى قرار مى گیرد، زیرا فرهنگ، پایه و اساس تمدن هر کشورى محسوب می شود که نسلهاى انسانى در زمان حیات خود از آن بهره مى جویند و با اتکاء به آن، به زندگى و فعالیتهاى روزمره خود در کنار یکدیگر شکل می دهند.
میراث فرهنگى حاصل فعالیتهاى نویسندگان، هنرمندان، معماران، موسیقى دانان، و تجلى آداب و رسوم، زبان، آداب و رسوم مذهبی، باورها و بطور کلی ساخت ارزشهائى است که به زندگى معنى مى دهند و اطلاعاتی است که همراه این آثار است و از گذشته جوامع حکایت دارد و به نوعی منبع پژوهش و کنکاش نیز است و شامل اطلاعاتی از گذشته مردم یک سرزمین بوده و جنبه اسنادی میراث فرهنگی است.
اما مهمترین کارکرد میراث های فرهنگی و باستانی تعریفی از چشم انداز زندگی و جامعه آن کشور است. به عبارتی دیگر هر جامعه‌ای که بداند نتیجه تعاملش چه بوده و آن را خوب بشناسد متوجه می‌شود که فعالیت‌های کنونی‌اش نمی‌تواند جدا از گذشته باشد بلکه در ادامه آن است. به عبارتی مردمی که گذشته ندارد، آینده نیز ندارد.
یادم هست یکی از اساتید دانشگاه در اهمیت میراث باستانی و فرهنگی می گفت: فرض می کنیم شما در بزرگراهی پرتردد در حال رانندگی هستید. در این بزرگراه بجز شیوه رانندگی شما دو نوع دیگر قابل مشاهده است.
برخی با سرعت سرسام آور از میان ماشین های دیگر می گذرند و راه را برای خود باز می کنند. اینان فقط به مقصد و هرچه سریع تر رسیدن به آن می اندیشند. در نقطه مقابل، رانندگانی هستند که میخکوب آیینه ماشین خود شده و چشم از آن برنمی دارند. آنها ششدانگ حواس خود را به خودرو های پشت سر داده اند و با احتیاطی فوق تصور در حال رانندگی هستند. عقل سلیم حکم می کند از هر دوی اینها فاصله بگیرید، چون احتمال وقوع تصادف در هر دو مورد قابل تصور است. میراث فرهنگی همچون آیینه ای است که جوامع، در مسیر پرتردد و پرحادثه که به پیشرفت و توسعه ختم می شود باید نیم نگاهی به آن داشته باشند. نه می توان این آیینه را از بیخ و بن برکند و دور انداخت و نه می توان میخکوب دائمی آن شد. بر همین اساس تمامی کشورها برای حفظ میراثهای خود قدم های بسیار ارزشمند برداشته و برنامه های جدیدی برای نگهداری از آنها طراحی کرده اند. چرا که آنها بر این باورند اگر آثار و ارزش میراث های باقی مانده برای مردم معرفی شود و مردم نسبت به آن آگاه و مطلع باشند، افراد دلسوزانه از آن محافظت و با هویت و فرهنگ گذشته خود نیز آشنا می شوند.
تاریخ نیز نشان داده که سرچشمه بسیاری از آسیب ها و خسارت های وارده چه از لحاظ هویتی و فرهنگی چه به لحاظ میراث ارزشمند باستانی بدلیل ناآگاهی و بی اطلاعی مردم از این میراث بوده است. پس اگر بنایی محصور شود و معرفی نشود و شناخته شده نباشد همیشه در خطر استهلاک، تخریب و دستبرد قرار می گیرد و مردم هیچ ذهنیتی واطلاعی از گذشته خود نخواهند داشت.
براین اساس کشورهایی که به اهمیت معرفی با تاریخ سرزمین خویش به منظور دلبستگی مردمشان برای پاسداری از آزادی و استقلال و یکپارچگی میهن آگاهی دارند، می کوشند تا با روانترین نوشته ها، به همراه طرح و نقاشیهای پرجاذبه، تهیه فیلم های تاریخی، ساختن عروسکها، برپایی مجسمه ی قهرمانان تاریخی کشور خود؛ خود قدمهایی برای حفاظت از هویت و میراث باستانی خود بردارند.
کشور ما نیز همسو با دیگر کشورها برای اهمیت دادن به میراث باستانی و فرهنگی در تاریخ ۲۸ اردیبهشت سال ۵۸ به منظور حفظ و حراست از میراث فرهنگی و همچنین لزوم جلوگیری از غارت و صدور این ذخایر به خارج از کشور، لایحه ای را برای تاسیس سازمانی به نام میراث فرهنگی کشور که مهمترین وظایف آن پژوهش، نظارت، حفظ واحیا و معرفی آثار اسلامی و ملی بود؛ به تصویب رساند.
هر چند در قانون وظیفه حراست و ترمیم به عهده سازمان میراث فرهنگی گذاشته شده است ولی واقعیت این است که این سازمان با مسائل و مشکلات از جمله مالی و نیروی انسانی مواجه است که اگر هر کدام از ما به میراث باستانی و فرهنگی اهمیت ندهیم، طولی نخواهد کشید که تمامی این میراث از بین خواهد رفت و چیزی برای نشان دادن هویت تاریخی برای نسل های بعدی باقی نخواهد ماند.
