اشتیاق خوردن بیش از حد در نوجوانان

سیده زهرا جلیلی هاشمی | ‌ روان‌شناس

– اختلال خوردن به یکی از شایع‌ترین اختلالات روان‌شناسی در بین نوجوانان امروزی تبدیل شده است و والدین زیادی را می‌بینیم که با این مشکل درگیر هستند و نمی‌دانند باید چه راهکارهایی را برای درمان فرزندشان به کار بگیرند. به‌تازگی، رئیس انجمن روان شناسی تربیتی ایران در پاسخ به این که شایع‌ترین اختلالات روان شناختی که نوجوانان با آن‌ها درگیر هستند، چیست؟ گفت: «از شایع‌ترین اختلالات‌روان شناختی در دوران نوجوانی می‌توان به افسردگی، اضطراب، استرس و اختلال خوردن اشاره کرد.» او با بیان این که اختلالات خوردن، به ویژه در دختران نوجوان رایج است که می‌تواند برای سلامت جسمی هم تهدید کننده باشد، افزود: «برای مثال در اختلال پرخوری یا پراشتهایی عصبی نوجوان برای کاهش فشار ناشی از خوردن غذا، رفتارهای جبرانی مانند استفراغ تعمدی، ورزش‌کردن بیش‌ازحد، مصرف داروهای ملین و …انجام می‌دهد که می‌تواند بسیار آسیب زننده باشد»(منبع خبر: ایسنا). اما از این اختلال چه می‌دانید و اگر فرزندتان به آن مبتلا شده است، باید چه کنید؟

علایم ابتلا به اختلال خوردن

نوجوان مبتلا به اختلال خوردن در واقع دچار نوعی اختلال عصبی و روان شناختی شده است که ریشه در ذهن و روان درگیر او دارد و سلامت‌روانش آسیب دیده است. این نوجوانان بی‌ثباتی در خوردن دارند که به آن پرخوری یا کم‌خوری افراطی می‌گویند که در حالت پرخوری در یک وعده غذایی چند برابر فرد عادی غذا می‌خورند یا تعداد وعده‌های خود را افزایش می‌دهند یا در حالت کم‌خوری عصبی یک تا چند روز غذای کاملی نمی‌خورند.

۴ دلیل اصلی ابتلای نوجوانان به این اختلال

۱- نارضایتی از فیزیک بدنی

در دوره نوجوانی، هویت فردی شکل می‌گیرد و اصطلاحا به آن دوره تماشاگر خیالی می‌گویند که نوجوان در تصورات خود مورد توجه زیاد و نظر دیگران است و خود را با افراد معروف و مشهور مقایسه می کند و تمایل دارد که همانند آنان باشد. به همین دلیل دچار نوعی وسواس می‌شود و تلاش می‌کند تا ظاهر خود را به شکل چاق تر یا لاغرتر نشان دهد.

۲- اضطراب‌ها و فشارهای بیرونی

یکی دیگر از دلایل مهم اختلال خوردن، اضطراب‌های بیرونی و فشارهای روانی مانند بحران‌های خانوادگی، شخصیتی، کنکور و … است که نوجوان به دنبال روشی برای آرام کردن خود و آرامش است که روش مشغول کردن خود را با خوردن یا نخوردن انتخاب می‌کند و به این شیوه خود را آرام می‌کند.

۳- تمایل به جلب‌توجه و دیده‌شدن

احساس نادیده گرفته شدن در خانواده یا محیط اجتماعی دلیل دیگری است که نوجوان به انجام رفتاری افراطی رو می‌آورد که گاهی این رفتار مثبت مانند کسب موفقیت‌های تحصیلی و علمی یا رفتار منفی مانند اختلالات و مصرف مواد مورد انتقاد خانواده است.

۴- انتقام یا جبران رفتارهای نزدیکان

گاهی هم فرد نوجوان در پی جبران یا انتقام مسائل یا رفتارهایی است که خانواده به او دیکته و به عقیده خودش او را مجبور به پذیرش آن کرده‌اند و شروع به آسیب‌زدن به خود می‌کند. از جمله روش‌های رایج آسیب به خود، نخوردن یا خوردن افراطی است.

والدین چه کنند؟

اگر باتوجه به علایم مطرح شده در ابتدای مطلب و دلایل ابتلا به خوردن، متوجه شدید که فرزندتان به این اختلال مبتلا شده است، در ادامه چند توصیه به شما داریم.

دادن احساس اعتمادبه‌نفس به نوجوان| به فرزند خود این باور و اعتقاد را بدهید که برای خاص و بی‌همتا بودن نیاز نیست خود را تغییر دهد بلکه خود را همان‌گونه که هست، بپذیرد و در پی کشف استعدادها و قدرت‌های درونی خود باشد.

صحبت با او و درک نیازهایش| با نوجوان خود صحبت و نیازهای درونی او را درک کنید. نوجوان نیازها و مشکلاتی دارد که شما به‌عنوان والد هرقدر هم تلاش کنید، قادر به درک و برآورده کردن آن نیستید و بهتر است با نوجوان خود صمیمانه صحبت کنید تا آن‌ها را درک و برای حل آن با او همراهی کنید.

عادات غذایی سالم را تشویق کنید| با نوجوان خود درباره این که چگونه رژیم غذایی بر سلامت، ظاهر و سطح انرژی او تاثیر می‌گذارد، صحبت کنید. هنگام گرسنگی او را تشویق کنید که غذا بخورد و در زمان کشیدن غذا برای او، ملاحظات کافی را در نظر بگیرید. همچنین به او توضیح دهید که رژیم‌های غذایی می‌تواند باعث به خطر افتادن تغذیه، رشد و سلامتی انسان در دوره نوجوانی شود و حتی منجر به پیشرفت پرخوری افراطی در طول زمان می‌شود.

عادت‌های تغذیه‌ای خودتان را بررسی کنید| گاهی بهتر است به‌جای تعارض و برخورد با رفتارهای منفی نوجوان‌مان، به رفتار خودمان و عادت‌های تغذیه‌ای‌مان دقت کنیم و اگر ایراد و نقصی در رفتار ماست، در پی تغییر آن باشیم. در این زمینه می‌توانیم از نوجوان‌مان هم بخواهیم تا در این باره نظراتش را بگوید. در ضمن، قطعا دریافت مشاوره از فرد متخصص دراین حوزه می‌تواند راهگشا و کمک‌کننده باشد.