عدالت آموزشی زیر سایه شهریه‌های غیرقانونی مدارس!
نویسنده: صادق پارسا
ساوالان خبر: با آغاز فصل ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس، موضوع افزایش شهریه‌ها و دریافت مبالغ غیرمتعارف از والدین بار دیگر به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های خانواده‌ها تبدیل شده است. در حالی‌که بخش زیادی از جامعه با مشکلات اقتصادی، تورم و کاهش قدرت خرید مواجه‌اند، تحصیل فرزندان به‌عنوان یک حق اولیه به‌تدریج به دغدغه‌ای مالی بدل شده است.
در بسیاری از مناطق کشور، والدین از ناتوانی در تأمین هزینه‌های تحصیل گلایه‌مند هستند. این در حالی‌ست که برخی مدارس، چه دولتی و چه غیردولتی، با دریافت شهریه‌های غیرقانونی یا نامعمول، فشار مضاعفی به خانواده‌ها وارد کرده‌اند. این روند، نشانه‌ای از فاصله گرفتن از عدالت آموزشی است که قانون اساسی بر آن تأکید دارد.
ناعدالتی در سیستم آموزشی؛ از شعار تا واقعیت
یکی از اصول بنیادین آموزش عمومی، برابری فرصت‌ها برای تمامی دانش‌آموزان است. اما در عمل، پرداخت شهریه‌های سنگین در برخی مدارس باعث ایجاد تبعیض میان طبقات اجتماعی مختلف شده است. در نتیجه، دانش‌آموزانی که والدین آن‌ها توانایی مالی بالاتری دارند، از امکانات بهتر، آموزش باکیفیت‌تر و حتی موقعیت‌های تحصیلی پیشرفته‌تری برخوردار می‌شوند؛ در حالی‌که دیگران از همان آغاز راه، با نابرابری مواجه‌اند.
از سوی دیگر، برخی مدارس دولتی نیز که طبق قانون باید آموزش رایگان ارائه دهند، اقدام به دریافت مبالغی به بهانه‌هایی مانند کمک‌های مردمی، فوق‌برنامه، تجهیزات کلاس و حتی هزینه ثبت‌نام می‌کنند. این اقدامات، به‌خصوص در مناطق کمتر برخوردار، احساس تبعیض و نارضایتی عمومی را افزایش داده است.
هشدار دادستان اردبیل نسبت به دریافت مبالغ غیرقانونی مدارس
در همین راستا، جلال آفاقی، دادستان عمومی و انقلاب اردبیل در جلسه کمیته پیشگیری از وقوع جرم این استان، با تأکید بر ضرورت رعایت قوانین در فرآیند ثبت‌نام مدارس اعلام کرد:
«هیچ یک از واحدهای آموزشی دولتی و غیردولتی حق دریافت مبالغ اضافی، غیرقانونی و نامتعارف از والدین را ندارند.»
وی افزود که در مدارس غیردولتی نیز، دریافت شهریه باید طبق مصوبات رسمی آموزش و پرورش باشد و هرگونه وجه خارج از چارچوب قانونی تخلف محسوب می‌شود و با خاطیان برخورد خواهد شد.
آفاقی به گزارش‌های مردمی مبنی بر دریافت پول در مدارس دولتی نیز اشاره کرد و گفت: «با همکاری مدیران آموزش و پرورش، اقدامات نظارتی و پیشگیرانه تشدید خواهد شد تا از بروز تخلفات جدید جلوگیری کنیم.»
دادستان اردبیل همچنین از اولیای دانش‌آموزان خواست در صورت مواجهه با چنین تخلفاتی، از پرداخت وجه خودداری کرده و موضوع را به معاونت پیگیری حقوق عامه دادستانی استان گزارش دهند تا اقدامات قضایی لازم انجام شود.
آموزش رایگان در خطر است؟
با وجود تاکید قانون بر رایگان بودن آموزش در مدارس دولتی، واقعیت‌ها حکایت از افزایش فشار مالی بر خانواده‌ها دارد. نبود نظارت کافی، اجرای ناقص قوانین و گسترش فرهنگ پرداخت‌های غیررسمی، عدالت آموزشی را تهدید می‌کند.
سخنان دادستان اردبیل هشداری جدی به مدیران مدارس است تا از مسیر قانونی خارج نشوند. اما برای رفع ریشه‌ای این چالش، نیاز به شفاف‌سازی، اطلاع‌رسانی و برخورد قاطع با متخلفان داریم تا تحصیل دانش‌آموزان، نه امتیاز ثروتمندان، بلکه حق برابر همه کودکان باقی بماند.
