برای مسئولان چیزی مهمتر از نوسازی مدارس هست؟
نویسنده: غفار پارسا
ساوالان خبر: در نظام تعلیم و تربیت، ایمنی فضای آموزشی نه‌تنها یک ضرورت فیزیکی، بلکه پیش‌نیازی روانی برای یادگیری مؤثر است. با این حال، در برخی مناطق کشور از جمله استان اردبیل، همچنان مدارسی وجود دارند که با عنوان “مدارس سنگی” یا “کانکسی” شناخته می‌شوند؛ فضاهایی که به دلیل ضعف در ساختار و تجهیزات، ایمنی لازم برای حضور روزانه دانش‌آموزان را ندارند.
قدمت مدارس سنگی به دهه‌های گذشته بازمی‌گردد و بخاطر نبود اسکلت مقاوم، استفاده از مصالح غیراستاندارد مانند سنگ‌های طبیعی و عدم رعایت اصول مهندسی، در برابر زلزله، بارش سنگین برف یا رانش زمین بسیار آسیب‌پذیر هستند که هر لحظه ممکن است جان صدها دانش آموز را بگیرد.
مدارس سنگی؛ میراثی ناایمن که باید سالها قبل برچیده می شدند
طبق اظهارات مسئولان در سطح استان اردبیل، ۵۶ مدرسه سنگی به عنوان فضاهای آموزشی ناایمن شناسایی شده‌اند که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، این مدارس باید به‌طور کامل از چرخه آموزشی خارج شوند.
بخش عمده‌ای از این مدارس، یعنی ۴۴ واحد، در شهرستان مشگین‌شهر قرار دارند و پروژه بازسازی آن‌ها با همراهی بنیاد علوی و اداره نوسازی مدارس، در دست اجراست.
بر اساس طرح تدوین‌شده، ۲۸ مدرسه سنگی با همکاری بنیاد علوی و مابقی نیز با مشارکت بسیج سازندگی احداث می‌شوند. طبق وعده مسئولان، تمامی این مدارس ایمن و استاندارد تا مهرماه ۱۴۰۴ به آموزش‌وپرورش تحویل داده خواهند شد تا دانش‌آموزان در فضایی امن و مناسب، تحصیل خود را ادامه دهند.
دیواره‌های فلزی، سقف‌های کوتاه، عایق‌کاری ضعیف و عدم تهویه مناسب مدارس کانکسی نیز باعث شده این مدارس در تابستان‌ها به کوره و در زمستان به یخچال تبدیل شوند. افزون بر آن، نبود سرویس بهداشتی، فضای ورزشی و امکانات حداقلی، شرایط تحصیل را برای دانش‌آموزان به‌شدت دشوار کرده است.
مدارس کانکسی؛ مسکن موقتی که دائمی شد
از سوی دیگر ۱۴۴ کلاس درس کانکسی در استان اردبیل نیز در دستور کار قرار گرفته است. این پروژه‌ها نیز به گفته مسئولان با پیشرفت ۸۰ درصدی در حال اجرا هستند و طبق زمان‌بندی اعلام‌شده، تا آغاز سال تحصیلی جدید باید تکمیل و بهره‌برداری برسند.
برای دستیابی به سرانه ۶.۱ متر مربع فضای آموزشی مطابق برنامه هفتم توسعه، احداث ۳ هزار و ۲۲۸ کلاس درس تا سال ۱۴۰۷ پیش‌بینی شده است.
در همین راستا، ساخت یک‌هزار و ۱۰۵ کلاس درس برای دو سال نخست برنامه هدف‌گذاری شده و از این تعداد، ۷۲۰ کلاس تا مهرماه ۱۴۰۴ به بهره‌برداری خواهد رسید.
همچنین تکمیل تمامی پروژه‌های نیمه‌تمام با پیشرفت بالای ۷۰ درصد در اولویت قرار گرفته و طبق تأکید مسئولان، با استفاده از منابع دولتی، اعتبارات مولدسازی و کمک خیرین، این مدارس نیز تا مهرماه به آموزش‌وپرورش تحویل داده خواهند شد.
با اجرای کامل این برنامه، مدارس سنگی در سطح استان برای همیشه حذف و زیرساخت‌های آموزشی استان ارتقا می‌یابد.
پیامدهای ناایمنی؛ از ترک تحصیل تا آسیب روانی
تحصیل در مدارس ناایمن فقط یک تهدید فیزیکی نیست؛ بلکه موجب استرس مزمن، کاهش انگیزه یادگیری، اضطراب والدین و حتی ترک تحصیل زودهنگام می‌شود. همچنین، در مواقع بحرانی مانند زلزله یا آتش‌سوزی، خطرات جانی در این مدارس چندین برابر می‌شود.
ایمن‌سازی مدارس، نه یک اقدام رفاهی، بلکه وظیفه‌ای بنیادین برای حفظ کرامت و جان کودکان این سرزمین است. هیچ کودک ایرانی نباید در فضای ناامن و غیراستاندارد تحصیل کند. حذف مدارس کانکسی و سنگی، گامی ضروری در مسیر عدالت آموزشی است.
