جوان ماندن با ماده بنام کلاژن

نویسنده: اکرم انتصاری 

در تبلیغات مربوط به مکمل‌های کلاژن ساز، بیشتر بر تأثیر آن‌ها بر سلامت و جوان‌سازی پوست تأکید می‌شود. اما واقعیت این است که کلاژن نقش‌های گسترده‌تری در بدن ایفا می‌کند. آیا بدن ما واقعاً به این مکمل‌ها نیاز دارد؟

کلاژن فقط برای پوست نیست

وقتی اسم کلاژن را می‌شنویم، اغلب به یاد پوست می‌افتیم، اما کلاژن پروتئینی حیاتی است که در سراسر بدن یافت می‌شود. این ماده سازنده‌ی اصلی بافت‌هایی چون غضروف، استخوان، عضله، پوست و تاندون است. می‌توان گفت کلاژن مانند چسب طبیعی بدن عمل می‌کند و ساختار اندام‌ها را در کنار هم نگه می‌دارد.

بدن به‌طور طبیعی کلاژن تولید می‌کند، اما با افزایش سن، میزان تولید آن کاهش می‌یابد. عوامل دیگری مانند مصرف بیش‌از‌حد قند، دخانیات و قرار گرفتن در معرض نور خورشید هم این روند را تسریع می‌کنند.

کلاژن‌ها در بدن چه می‌کنند؟

کلاژن حدود یک‌سوم کل پروتئین‌های بدن را تشکیل می‌دهد. الیاف آن ساختار اندام‌ها را حمایت کرده و بافت‌های همبند را ایجاد می‌کند؛ این بافت‌ها عامل استحکام، انسجام و خاصیت ارتجاعی بدن‌اند. در بدن انسان ۱۶ نوع مختلف از کلاژن وجود دارد:

• نوع اول: سازنده‌ی پوست، استخوان، تاندون و رباط‌ها

• نوع دوم: در ساخت غضروف و بافت‌های انعطاف‌پذیر گوش و بینی مؤثر است

• نوع سوم: در ساخت ماهیچه‌ها و رگ‌های خونی نقش دارد
  و سایر انواع که هرکدام وظیفه‌ای ویژه دارند.

سه دشمن اصلی کلاژن

با بالا رفتن سن، بدن کلاژن کمتری تولید می‌کند. کاهش این پروتئین علائمی چون درد مفاصل، سفتی رباط‌ها، ضعف عضلات و نازک شدن پوست را به‌دنبال دارد. اما چه عواملی کلاژن را از بین می‌برند؟

1. نور خورشید: اشعه فرابنفش باعث تخریب الیاف کلاژن می‌شود.

2. دخانیات: مواد شیمیایی موجود در دود سیگار به کلاژن آسیب جدی می‌زنند.

3. شکر: قند زیاد موجب چسبیدن و گره خوردن الیاف کلاژن می‌شود که خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش می‌دهد.

آیا مکمل‌های کلاژن ضروری هستند؟

احتمالاً دیده‌اید که مکمل‌های کلاژن به‌عنوان راه‌حلی برای زیبایی پوست و درمان مشکلاتی مانند آکنه یا اگزما معرفی می‌شوند. اما حقیقت چیست؟

• درمان آکنه یا اگزما؟ شواهد علمی قوی در این باره وجود ندارد.

• کاهش وزن؟ هیچ مطالعه‌ای نشان نداده که مکمل‌های کلاژن مستقیماً باعث کاهش وزن می‌شوند.

• کرم‌های موضعی؟ بیشتر جلوی از دست رفتن رطوبت پوست را می‌گیرند و به‌ندرت می‌توانند کلاژن را از طریق پوست افزایش دهند.

اگر رژیم غذایی متعادلی داشته باشید، بدن معمولاً کلاژن مورد نیازش را تأمین می‌کند. در صورت نیاز به مکمل، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

خوراکی‌های کلاژن‌ساز

می‌توانید با تغذیه مناسب، تولید کلاژن در بدن‌تان را تقویت کنید. خوراکی‌هایی که در این زمینه مفیدند:

• غذاهای پروتئینی: مرغ، ماهی، گوشت، تخم‌مرغ، لبنیات و حبوبات

• ویتامین C، روی و مس: گوجه‌فرنگی، سبزیجات برگ‌دار، آجیل، غلات کامل

• آب قلم و استخوان: جوشانده قلم گاو با پیاز و دارچین به‌مدت طولانی (حدود ۱۲ ساعت)

• پای مرغ: منبع خوب کلاژن؛ می‌توانید در سوپ از آن استفاده کنید.