با فکر خودکشی چه کنیم؟
نویسنده : دکتر نجمه عابدی‌شرق | روان‌شناس‌بالینی
۱۰ سپتامبر، روزی است که در سراسر جهان به اهمیت پیشگیری از خودکشی و نجات جان انسان‌ها اختصاص یافته است. معاون فرهنگی‌واجتماعی فراجا به مناسبت این روز در یادداشتی نوشته: «خودکشی رفتار مهلک و یکی از فاجعه‌بارترین رفتارهای خاص بشر است که در آن، آدمی از سر تعمد درپی ستاندن جان خویش و پایان بخشیدن به زندگی برمی‌آید. حاصل این اقدام تباه‌کننده در کشور ما جانباختن سالانه بیش از ۴۰۰۰ نفر و آسیب دیدن شدید ۱۰ تا ۲۰ برابر این تعداد است».(منبع خبر: ایسنا). در ادامه درباره علل بروز این پدیده دردناک صحبت می‌کنیم و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه خواهیم کرد.
خودکشی یک معضل اجتماعی پیچیده است که دلایل متعددی از جمله اختلالات روانی، مشکلات اقتصادی، تنهایی، شکست عشقی، بیماری‌های جسمی، سوءمصرف مواد و فشارهای روانی می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد. باورهای غلطی درباره خودکشی وجود دارد که می‌تواند مانع از کمک‌رسانی به افراد در معرض خطر شود. مثلا «افرادی که درباره خودکشی صحبت می‌کنند، فقط به دنبال جلب توجه هستند»؛ این تصور کاملاً اشتباه است؛ چراکه صحبت درباره خودکشی نشانه نیاز به کمک و حمایت است یا «کسی که می‌خواهد خودکشی کند، حتماً این کار را انجام می‌دهد» در صورتی که با مداخله به موقع و کمک تخصصی می‌توان از خودکشی جلوگیری کرد. همچنین «خودکشی یک مشکل شخصی است و به دیگران ربطی ندارد» باور غلط دیگری است؛ چراکه خودکشی یک معضل اجتماعی است و همه ما مسئولیت داریم تا برای پیشگیری از آن تلاش کنیم.
راهکارهایی برای پیشگیری از خودکشی
برای پیشگیری از خودکشی، اقدامات مختلفی در سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی می‌توان انجام داد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱ -درمان اختلالات روانی| اگر دچار هرگونه اختلال روانی هستید، حتماً به دنبال درمان باشید. اختلالات روحی و روانی در هر فردی یکی از مهم‌ترین عوامل خودکشی معرفی شده است. در واقع زمینه خودکشی در افرادی که دچار این اختلالات هستند، بسیار بیشتر از افراد معمولی مهیا میشود.
۲- ایجاد هدف در زندگی| داشتن هدف و انگیزه برای زندگی، می‌تواند به فرد کمک کند تا با مشکلات بهتر کنار بیاید و نیاز به انتخاب چنین راه‌حل‌های اشتباهی نداشته باشد.
۳- توجه به علایم هشداردهنده| تغییرات ناگهانی در رفتار، افسردگی شدید، انزوا، صحبت درباره مرگ و خودکشی از جمله علایمی هستند که نشان می‌دهند شما در آستانه افتادن در دام و در معرض خطر خودکشی هستید. بنابراین این علایم را جدی بگیرید.
۴ – تقویت روابط اجتماعی| داشتن روابط قوی با دوستان و خانواده، می‌تواند به فرد احساس تعلق و حمایت بدهد. بسیاری از کسانی که دچار افسردگی، اختلالات روحی و روانی و خودکشی می‌شوند، در خانواده خود مشکل دارند. به همین دلیل افرادی که دچار بحران‌ها و اختلافات خانوادگی هستند، بیشتر در معرض خودکشی قرار دارند.
۵ – ادگیری مهارت‌های مقابله با استرس| یادگیری تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، نوشیدن یک لیوان آب و … می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
۱۲۳؛ شماره ضروری برای پیشگیری از خودکشی
در صورت مشاهده هرگونه علایم هشداردهنده خودکشی در خودتان یا اطرافیان، حتماً با خط ملی پیشگیری از خودکشی و اورژانس اجتماعی یعنی ۱۲۳ تماس بگیرید.