در این مطلب به راهکارهایی برای ایجاد این آمادگی و ترغیب کودکان به روزه گرفتن میپردازیم.
نویسنده : دکتر نجمه عابدیشرق | روانشناسبالینی
ماه رمضانهای قبل از به سن تکلیف رسیدن بچهها یک فرصت طلایی است تا با این فریضه دینی آشنا و به انجام آن ترغیب شوند.
رسیدن به سن تکلیف و آغاز روزهداری، نقطه عطفی در زندگی معنوی افراد به حساب میآید. اما این امر مهم، نیازمند ایجاد آمادگی ذهنی و ترغیب درونی کودکان قبل از رسیدن به سن تکلیف نسبت به این فریضه دینی است. اگر فرزندتان به سن تکلیف نرسیده، باید ماه رمضانهای قبل از به سن تکلیف رسیدن بچههایتان را دریابید؛ چراکه نمیدانید چه فرصت طلایی دارید و از قضا خیلیها این فرصت طلایی را به بدترین شکل از دست میدهند. در این مطلب به راهکارهایی برای ایجاد این آمادگی و ترغیب کودکان به روزه گرفتن میپردازیم.
۱- ساختن خاطرات شیرین معنوی|با انجام فعالیتهایی مانند خواندن قرآن، دعا و نماز در خانه، فضایی معنوی ایجاد کنید تا کودک با مفاهیم دینی انس بگیرد و روزه را به عنوان یک عمل عبادی ارزشمند درک کند. به اعتقاد روانشناسان و مشاوران مذهبی یکی از راهکارهای اساسی برای اینکه بچهها ترغیب به دین و دینداری شوند و تربیت دینی اتفاق بیفتد، فراهم کردن تجربه معنوی شیرین برای آنهاست؛ یعنی اتفاقی که برای بچهها حس خوبی ایجاد کند. این موضوع حکم یک زیرساخت معنوی را برای گرایش فرزندان شما به دین دارد و ماه رمضان بهترین و زیباترین فرصت برای ایجاد این تجربه معنوی شیرین و دلانگیز است. بنابراین در کنار توجه به اعمال عبادی، مراقب باشید در این ماه با آنها خداینکرده بد تا نکنید و با تکرار کلمه روزهام و حال ندارم و قرآن امروزم مانده، آنها را از خودتان نرانید.
۲- مشارکت در تهیه سحری و افطار|کودکتان را در تهیه سحری و افطار مشارکت دهید تا حس مسئولیت و تعلق او به این فریضه دینی افزایش یابد. مثلا از او بخواهید در چیدن سفره افطار نظر بدهد و به حرفهایش عمل کنید. همچنین به بچهها بگویید به مناسبت ماه رمضان قرار است یک دسر خوشمزه، یک کیک جدید بپزید و این کار را با مشارکت بچهها انجام دهید.
۳-قصهگویی درباره ماه رمضان|داستانهایی از بزرگان دین و فضیلت روزهداری برای کودک تعریف کنید تا اشتیاق او برای روزه گرفتن افزایش یابد. شما میتوانید در قالب داستان درباره اهداف روزه گرفتن، آداب آن و … به طور غیرمستقیم، آگاهی کودک را افزایش دهید. همچنین با صبر و حوصله به سوالات کودک درباره روزه و فلسفه آن پاسخ دهید. به آنها بگویید که روزه گرفتن یک کار بزرگ و مهم است و برای آنها توضیح دهید که روزه گرفتن فواید زیادی برای سلامت دارد. به کودک بگویید که با روزه گرفتن، میتواند به خدا نزدیکتر شود.
۴- روزهگرفتن تدریجی یا همان کلهگنجشکی|اگر کودکتان ترغیب به روزه گرفتن شد، از این موضوع استقبال کنید و پیشنهاد روزه کله گنجشکی را به او بدهید. از او بخواهید که سحرها با شما بیدار شود. سپس تا چند ساعت بعد از آن که اذیت نمیشود، چیزی نخورد. هر زمان که خواست آب یا غذایی بخورد، به او بگویید که باید افطار کند. گفتن واژه سحری و افطار، کودک را نسبت به اهمیت ماهرمضان حساس میکند. بعد از افطار کردن، دوباره از او بخواهید که برای چند ساعت چیزی نخورد. روزه کله گنجشکی یک راه عالی برای آشنایی کودکان با روزهداری و تقویت قدرت بدنی آنها برای روزه داری در آینده است. روزه کله گنجشکی فواید دیگری هم دارد: به کودکان کمک میکند تا با فلسفه روزه داری آشنا شوند؛ قدرت اراده و صبر آنها را تقویت میکند؛ به آنها کمک میکند تا اهمیت نظم و انضباط را درک کنند؛ حس معنوی و مذهبی آنها را تقویت میکند و … .
۵- تشویق و پاداش| بعد از اینکه کودکتان برای اولین بار روزه کله گنجشکی گرفت، با تشویق و پاداشهای کوچک، او را برای روزه گرفتن و صبر در برابر گرسنگی و تشنگی ترغیب کنید. تلاش کنید تا روزهای ابتدایی، خاطرات خوبی در ذهنش از روزه گرفتن شکل بگیرد. برخورد مثبت و محبت آمیز داشته باشید. تشویق و حمایت عاطفی، نقش مهمی در ترغیب کودک به روزهداری دارد.
۶-ممنوعبودن مقایسه کودک|از مقایسه کودک با دیگران خودداری کنید. هر کودکی با سرعت و ریتم خاص خود به بلوغ معنوی میرسد. توانایی جسمی و روحی کودک را درنظر بگیرید. اگر کودکتان که به سن تکلیف نرسیده به لحاظ جسمی یا روحی آمادگی روزه گرفتن را ندارد، اصرار نکنید. اجبار و تحمیل روزه به کودک، نتیجه عکس میدهد. صبر و شکیبایی در ترغیب کودک به روزهداری، کلیدیترین اصل است.
سخن پایانی
با به کارگیری این راهکارها و صبر و حوصله، میتوانید زمینه را برای آمادگی ذهنی و ترغیب کودکان به روزه گرفتن فراهم کنید. به یاد داشته باشید که هدف اصلی، ایجاد انس با مفاهیم دینی و پرورش روح معنوی در کودکان است