در زمان تصمیمگیری برای رفتوآمد مستقل فرزندتان به مدرسه، به چه نکاتی باید توجه داشته باشید؟
نویسنده : نرگس عزیزی| کارشناس ارشد مشاوره
موضوع رفتوآمد دانشآموزان به مدرسه دغدغه بسیاری از والدین است، به ویژه وقتی آرام آرام فرزندشان بزرگ میشود و والدین احساس میکنند که شاید بشود روی گزینه رفتوآمد مستقل او به مدرسه هم فکر کرد. بسیاری از والدین زمانی که میخواهند به موضوع رفتوآمد مستقل فرزندشان به مدرسه فکر کنند، دغدغه اصلیشان سن اوست؛ اینکه هنوز برای این کار کوچک است یا نه دیگر به سنی رسیده که میشود چنین طرحی را اجرا کرد. اما واقعیت این است که برای تصمیمگیری در این باره، ما باید در کنار عامل سن به عنوان عامل اصلی، به عوامل دیگری هم توجه داشته باشیم تا مطمئن باشیم که او برای این کار آماده است.
توجه به سن، شرط لازم اما نه کافی | با افزایش سن، به صورت معمول انتظار داریم کودکان متوجه برخی مفاهیم باشند؛ از جمله مفهوم افراد غریبه و نحوه ارتباط برقرارکردن با آنها، مفهومی که اگر قرار باشد کودک به تنهایی مسیری را طی کند، باید با آن آشنا باشد. برخی مهارتها هم با افزایش سن به صورت معمول کسب شده و کودک بر آنها مسلط میشود، مانند نحوه درست عبور از خیابان. ممکن است کودکی در حدود ده، یازده سالگی چنین مهارتهایی را کسب کند و کودکی دیگر بعد از ورود به دبیرستان. البته هر چند آشنایی با چنین مهارتهای پایهای برای رفتوآمد مستقل به مدرسه شرط لازم است اما کافی نیست.
جثه و قد فرزندتان را در نظر بگیرید| جدای از سن فرزندتان شما باید جثه او را هم درنظر بگیرید. هم اینکه کودکان ریزنقش توسط رانندهها و راکبان موتور، ممکن است خیلی خوب دیده نشوند و هم اینکه احتمال اینکه کودک به واسطه جثه ریز، قربانی قلدری یا بدرفتاری قرار بگیرد، تا حدی بالاتر است. پس اگر فرزندتان جثه ریزی دارد، به این مسئله توجه داشته باشید.
مهارتهای ارتباطی و اجتماعی| برخی مهارتها میتواند به شما این اطمینان خاطر را بدهد که در مسیر خانه تا مدرسه، خطرات کمتری فرزندتان را تهدید میکند؛ یکی از این مهارتها «بیان جرئتمندانه» است. اینکه فرزندتان بتواند خواسته خود را به درستی بیان کند و اگر جایی لازم است بتواند بدون واهمه جواب نه به پیشنهادهای افراد بدهد. از طرفی انتظار این است که فرزند شما به مرحلهای رسیده باشد که وقتی مسئله غیرقابل پیشبینی برایش رخ میدهد، بتواند از مهارت «حل مسئله» تا حدی استفاده کند. اگر فرزندتان با چنین مهارتهایی آشناست، به معنای آن است که آمادگی لازم برای رفتوآمد مستقل را تا حد زیادی دارد.
مسیر و محله زندگیتان را ارزیابی کنید| اگر مسیر خانه تا مدرسه کوتاه و زیر ۱۰دقیقه است و نیازی به استفاده از وسایل حملونقل عمومی مانند اتوبوس نیست و اگر نیازی به رد شدن از خیابانهای دوطرفه ندارد، همان طور که خودتان هم میدانید، میتوانید از سنین پایینتر فرزندتان را به تنهایی راهی مدرسه کنید. هرچه مسیر طولانیتر و پرچالشتر باشد، فرزندتان به آمادگی بیشتری نیاز خواهد داشت. در عین حال بسته به امنیت محل زندگی، باز هم زمان آغاز رفتوآمد مستقل میتواند تغییر کند. به صورت کلی هرچه امنیت محله بهتر باشد، شما میتوانید از سنین پایینتر این کار را آغاز کنید.
ویژگیهای شخصیتی را جدی بگیرید| برخی بچهها به صورت کلی محتاطتر و برخی دیگر اهل خطر هستند. اگر فرزندتان در دیگر موقعیتها برآورد دقیقی از خطرات ندارد یا علاقه زیادی به کسب تجربههای هیجانانگیز دارد، شاید بهتر باشد رفتوآمد مستقل را کمی عقب بیندازید. توجه داشته باشید که در برخی کودکان این ویژگیها، بخشی از ویژگیهای خلقی آنهاست که تغییر اساسی در آن به ویژه در سنین پایین امکانپذیر نیست؛ پس فشار آوردن به کودک برای داشتن رفتاری متفاوت، تنها تنش در خانه را افزایش خواهد داد. در عوض بهتر است به او فرصت بیشتری دهید تا با افزایش سن، آرامآرام بتواند پیش از هر انتخابی به پیامد آن فکر کند.
حمایت را تا کجا ادامه دهیم؟
۱-همراهی فرزندتان تا مدرسه را محدود به همراهی او کنید و از ارائه خدمات اضافهتر تاحد ممکن بپرهیزید. به عنوان مثال بگذارید خودش مسئولیت حمل وسایلش را برعهده بگیرد. اگر هم تصور میکنید وزن کیف او بیش از حد زیاد است، به جای گرفتن کیف از دست او، سعی کنید مدلی از کیف، به عنوان مثال کیف چرخدار، برایش تهیه کنید تا به او کمک کند.
۲- از چک کردن برای برداشتن وسایل در زمان بردن به مدرسه و جا نگذاشتن وسایل در زمان برداشتن وی از مدرسه تا حد امکان خودداری کنید و اجازه دهید فرزندتان خودش یاد بگیرد که مسئولیت وسایلش را برعهده داشته باشد.
۳- اصرار به همراهی فرزندتان تا داخل حیاط یا حتی تا جلوی در مدرسه نداشته باشید. اگر فضای اطراف مدرسه امنیت کافی دارد، به او اجازه دهید از سنین پایین بخشهای انتهایی مسیر را خودش به تنهایی طی کند.