تعذیه در نگاه اسلام، بهرهگیری از نعمت الهی در مسیر بندگی خداست. از همین رو در آموزههای دینی برای این رفتار توصیههایی آمده است.
موارد تعذیه به اختصار از کتاب «مفاتیحالحیاه» تالیف آیتا… جوادی آملی انتخاب و نقل شده است.
شستوشوی دست
رسول خدا(ص) میفرماید شستوشوی دست پیش از غذا فقر را دور میکند و پس از غذا غم را بزداید و دیده را بهبود بخشد.
گفتن بسما…
رسول خدا(ص) میفرماید با جماعت بخورید و بسم ا… الرحمن الرحیم بگویید تا برکت غذا زیاد شود.
سپاس گزاری رسول خدا(ص) میفرماید پاداش کسی که میخورد و سپاس آن را میگذارد همانند کسی است که برای خدا روزه میگیرد.
نایستادن
انس میگوید رسول خدا(ص) از ایستاده آشامیدن نهی فرمود. پرسیدم ایستاده غذا خوردن چه حکمی دارد؟ فرمود خوردن بدتر است.
ندمیدن
رسول خدا(ص) میفرماید در خوردنی و آشامیدنی فوت نکنید (غذا به قدری گرم نباشد که با دمیدن خنک شود).
توجه به مصلح بودن مواد غذایی
امیر مؤمنان(ع) میفرمایند سزاوار است که خردمند هر نوع غذایی را نخورد و هنگام خوردن غذای لذیذ و شیرین، تلخی دارو را نیز به یاد آورد.
رعایت غذای مناسب
امام رضا(ع) میفرماید به اندازهای غذا بخور که متناسب بدنت باشد و بیشتر از آن ارزش غذایی ندارد و هرکس به اندازه بخورد، او را سود بخشد و همچنین است آشامیدن آب.
رعایت میوه هر فصل
امام رضا(ع) میفرماید به اندازه توان و میل خود در تابستان غذای با طبع سرد و در زمستان با طبع گرم و در دو فصل دیگر غذای معتدل بخور.
بهرهگیری از سبزیها
امام رضا(ع) میفرماید من از سفرهای که در آن سبزی نباشد غذا نمیخورم.
سرنکشیدن آب
رسول خدا(ص) میفرماید از سر مشک (و ظروفی مانند پارچ) آب ننوشید.
از سمت دستگیره ظرف ننوشیدن
رسول خدا(ص) میفرماید آب را از سمت دستگیره آن ننوشید چرا که محل جمع شدن چرک و آلودگی است.
پس از دیگران نوشیدن
رسول خدا(ص) میفرماید کسی که به گروهی آب میدهد، خودش پس از دیگران آب بنوشد.
وعدههای غذایی
شخصی به خدمت امام صادق(ع) از بیماریهای گوارشی شکایت کرد. آن حضرت فرمود:
« صبحانه و شام بخور و میان آن دو چیزی نخور، چون مایه فساد بدن است. مگر نشنیدی که خدا میفرماید در آنجا (بهشت) هر بامداد و عصرگاه رزق خود را خواهند داشت، ولی پس از دچار شدن به این نوع بیماری، پزشکان توصیه میکنند که در فاصلههای کم از غذای مناسب استفاده شود». امام رضا(ع) میفرماید پس هیچ یک از شما شام خوردن را ترک نکند، هرچند به لقمهای از نان یا جرعهای از آب باشد.
گردآوری خردههای غذا
رسول خدا(ص) به امیرمومنان(ع) فرمود غذایی را که در سفرهات میریزد بخور، چرا که فقر را از تو دور میکند.
پرخوری
رسول خدا(ص) میفرماید خدا سه چیز را دوست دارد: کمحرفی، کمخوابی و کمخوری.
گروهی غذا خوردن
رسول خدا(ص) میفرماید محبوبترین غذا نزد خدا آن است که دستها بر آن بسیار باشد. جمعی غذا بخورید و پراکنده نباشید، چرا که برکت در اجتماع است.
از نزد خود برداشتن
رسول خدا(ص) میفرماید هرگاه سفره گسترده شد از نزد خود بخور و از پیش روی همنشین خود غذا برندار و از قله (نقطه برجسته آن) غذا نخور…
به آرامی خوردن
امام صادق(ع) میفرماید نشستن بر سر سفره را طولانی کنید، چرا که از عمرتان به شمار نمیآید.
اجابت دعوت رسول خدا(ص) میفرماید این که کسی به غذایی فراخوانده شود ولی نپذیرد یا بپذیرد ولی نخورد، از موارد جفاست.
غذا نخوردن بدون دعوت
رسول خدا(ص) به امیر مؤمنان(ع) میفرماید هشت گروه اگر مورد اهانت قرار گیرند جز خود را سرزنش نکنند یکی از آن ها کسی است که بر سر سفرهای حاضر شود که به آن دعوت نشده است.