با الکل خوردن دانش آموزان چه کنیم؟

نویسنده: سیده ‌زهرا جلیلی ‌هاشمی | روان‌شناس

الکل یا اتانول ماده مخمری است که استفاده از آن به هر میزانی، آسیب‌های جبران ناپذیری خواهد داشت. افراد در سن پایین‌تر به دلیل ناآگاهی، دوست ناباب، تبلیغات دروغین و … بیشتر در معرض خطرات آن هستند.

این ماده مخمر در واقع افسرده‌کننده‌ای است که دوزهای کم آن شاید در ظاهر باعث سرخوشی کاذب و کاهش اضطراب موقتی می‌شود، اما آسیب‌های جسمانی‌اش فقط به مستی، بی‌حالی و بیهوشی ختم نمی شود و ممکن است منجر به مرگ هم بشود.

به‌تازگی، معاون پیشگیری ستاد مبارزه با موادمخدر در یک برنامه تلویزیونی با ارائه آمار و ارقامی از وضعیت اعتیاد به عنوان یک آسیب ‌اجتماعی پراهمیت اظهار کرده است : «در حوزه دانش‌آموزی۱/۲درصد جمعیت دانش‌آموزان دچار شیوع مواد مخدر بودند که اعتیاد در بین دانش‌آموزان هنرستانی بیشتر بود و۱۵/۰ درصد دانش‌آموزان هنرستان شیشه،۳۶/۰درصد حشیش،۹۶/۰ درصد ماری جوانا و۴/۵درصد مصرف الکل داشتند» (منبع خبر: تسنیم). بنابراین مصرف الکل شایع‌ترین اعتیاد در دانش‌آموزان محسوب می‌شود. در ادامه از نکاتی خواهیم گفت که والدین باید به آن توجه کنند.

 از آسیب ‌های ‌مغزی تا اختلال در رشد و بلوغ

امروزه متاسفانه مصرف مواد و مشروبات الکلی در بین نوجوانان نسبت به بقیه مواد ذکر شده طبق آمارها شیوع بیشتری پیدا کرده است و عوارض مصرف مواد الکلی در بین کودکان و نوجوانان چندین برابر افراد بزرگ سال است ،زیرا مغز آن‌ها به‌‌طور کامل رشد پیدا نکرده، از نظر هویت و بلوغ جسمی به رشد کاملی نرسیده و تعریف درست و کاملی از خود ندارند. از مهم‌ترین عوارض مصرف مشروبات در دوره دانش‌آموزی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱- آسیب‌ های مغزی| مشروبات الکلی با تاثیر بر سلول‌های عصبی فرستادن پیام‌های عصبی بین بخش‌های مختلف مغز و سایر سلول‌های بدن را مختل می‌کند. همچنین باعث کاهش فعالیت مسیرهای عصبی و در نهایت بی‌حالی، سستی و کاهش در هماهنگی و مهارت‌های حرکتی می‌شود که این آسیب‌ها در دوره دانش‌آموزی، شدت بیشتری دارد.

۲- به تعویق ‌انداختن بلوغ جنسی| دوره نوجوانی، سن بلوغ است و مدارهای هیپوتالاموس، هیپوفیز، بیضه‌ها در پسران، تخمدان‌ها در دختران و … شروع به فعالیت می‌کنند. الکل سبب کاهش فعالیت طبیعی این مدارهای هورمونی می‌شود و می‌تواند بلوغ جنسی را به تعویق بیندازد و حتی تکامل سیستم تولیدمثل را در هر دو جنس مختل کند.

۳- اختلال در رشد و بلوغ‌ روانی| الکل با تاثیر بر بخش‌های مختلف مغز مانند مدار هیپوتالاموس، هیپوفیز، هیپوکامپ و لوپ پیشانی سبب اختلالاتی در روند رشد و بلوغ روانی نوجوانان می‌شود که در آینده، مشکلات زیادی را برای آن‌ها ایجاد خواهد کرد.

نشانه‌های معتادان به الکل

اما چطور متوجه مصرف الکل در فرزند نوجوان مان شویم؟ معمولا افرادی که مواد الکلی مصرف می‌کنند عوارضی را که در ادامه مطرح می‌شود از خود نشان می‌دهند و این مسئله در نوجوانان شیوع و بروز بیشتری دارد: ۱- انجام رفتارهای غیرطبیعی. ۲- اختلالات حافظه و نداشتن تمرکز کافی. ۳- گفتن حرف‌های نامربوط.

۴- پرخاشگری.

۵- نداشتن کنترل روانی و جنسی.

۶ توصیه برای مواجهه با این اشتباه فرزند

متاسفانه اگر متوجه شدید که فرزندتان دچار چنین اشتباهی شده و الکل مصرف کرده است، باید بدانید در برابر این خطای نوجوان چه رفتارهایی تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت تا او دیگر مرتکب این اشتباه نشود.

واکنش تکانشی نداشته باشید

ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید و از هر رفتار تکانشی و سریعی خودداری کنید، زیرا با توجه به وضعیت فرزندتان ممکن است با واکنش‌ها و رفتارهای تکانشی از جانب او روبه‌رو شوید که انتظارش را ندارید.

غیرمستقیم با فرزندتان صحبت کنید

سعی کنید در فضایی آرام و بدون تشنج و تا حد امکان در بیرون از خانه با فرزندتان درباره عوارض مصرف الکل، آسیب‌هایی که به بدن وارد می‌کند و … صحبت کنید و او را به طور غیرمستقیم متوجه کنید که مراقبش هستید و حواس‌تان به خودش و رفتارهایش هست.

منبع دریافت مشروبات را شناسایی کنید

به‌طور غیر مستقیم و بدون آن‌که فرزندتان مطلع شود، سعی کنید مکانی را که از آن جا مشروبات را تهیه می‌کند ، کشف و مقامات قضایی را مطلع کنید. به طور کلی باید کاری کنید که دسترسی او به این مواد سخت یا غیرممکن شود.

دوستان و همراهانش را کنترل کنید

فرزند شما احتمالا با تشویق یک یا چند نفر از دوستانش با این مواد آشنا شده است. سعی کنید آن‌ها را بشناسید و اگر از دوستانش است، درباره دوست خوب و معتمد با فرزندتان صحبت کنید تا ارتباطش را با او قطع کند. در صورت لزوم، خانواده دوستش را هم مطلع کنید تا از آسیب‌های بزرگ‌تر بعدی جلوگیری شود. اگر هم شخص دیگری است با او برخورد جدی و در صورت لزوم او را به مراجع قضایی معرفی کنید.

مشکلات روحی و روانی فرزندتان را بشناسید

احساس تنهایی، درک نشدن و بی‌پناهی و نداشتن پایگاه ایمن، اضطراب و ترس از برآورده نکردن توقعات والدین، نگرانی از تایید نشدن در گروه دوستان یا خواهر و برادر و خانواده از جمله مسائلی است که باعث می‌شود نوجوان ضد هنجار خانواده و برخلاف توقعات خانواده رفتار کند. پس سعی کنید این مسائل را شناسایی کنید و با کمک مشاور درصدد حل مشکلات فرزندتان برآیید.

از مشاور یا مراکز ترک اعتیاد کمک بگیرید

اگر با انجام راهکارهای گفته شده، همچنان فرزندتان به مصرفش ادامه داد، باید با او برخورد جدی کنید و حتی اقدامات لازم برای ترک مصرف مانند مشورت با مراکز ترک اعتیاد و مشاوران متخصص را انجام دهید