نویسنده: غفار پارسا
اعتیاد یکی از آسیب های اجتماعی مطرح شده در اکثر کشورهای جهان است که متاسفانه امروزه توانسته در اشکال مختلف دامن گیر بسیاری از جوامع و بویژه قشر جوان گردد.
بسیاری از جامعه شناسان و روانشناسان در ریشه یابی اعتیاد اختلاف نظر دارند، با وجود این اختلاف اما آنها در یک نقطه عقیده مشترک دارند و آن اینکه ،گسترش این معضل مربوط به نهادهای جامعه پذیر همچون خانواده، دوستان و،….است که نتوانسته، کارکرد خود را به خوبی انجام دهد و در این راستا دین را یکی از مهمترین مقوله هایی تعریف می کنند که افراد بخاطر عدم توجه و فاصله گرفتن از آموزهای دین اسلام به آن سمت کشیده شده اند.
دین اسلام برای موضوعات زندگی و مراحل و مراتب آنها دستورالعمل هایی داده است که پاییبندی به آنها سد محکمی در برابر ارتکاب اعتیاد است و اسلام اعتیاد را بخاطر اینکه عقل را از زایل و اراده را از انسان سلب کند، حرام کرده است و در رده مشروبات تمام سستی آورها قرار داده است.
قبل از اینکه اندیشمندان و جامعه شناسان و روانشناسان بر دلایل این موضوع تاکید کنند، اسلام سالها پیش به آن پرداخته و عواملی همچون خانواه، دوستان وهمالان و وضعیت اقتصادی از جمله بیکاری را در استفاده از این مواد متذکر بوده است.
هر چند مواد مخدر در دوران پیامبر اکرم (ص) به شکل امروزی وجود نداشته است اما آیه و احادیتی زیادی را می توان درباره زوال شدن عقل اشاره کرد.
بعنوان مثال در آیه ۱۵۷ سوره اعراف نیز آمده است: خداوند برای مردم چیزهای پاک و پاکیزه را حلال کرده و پلیدی ها را حرام نموده است.
منظور پلیدی در این آیه زیان است و همچانچه که می دانید مواد مخدر با آثار زیانباری که در جسم و روح انسان می گذارد از مصادیق بارز پلیدی است.
در سوره بقره آیه ۱۹۵ آمده است: وَ لَا تُلْقُواْ بِأَیدِیکمْ إِلی التهْلُکه با دست خود، خود را به هلاکت نیندازید. علامه طباطبائی (رحمه الله) معتقد است از این آیه، مطلق هلاکت فهمیده می شود.
این آیه مفهوم وسیع و گسترده ای دارد از جمله این که انسان حق ندارد از جاده های خطرناک (چه از نظر ناامنی و چه عوامل جوّی یا غیر آن) بدون پیش بینی های لازم بگذرد، یا غذایی که به احتمال قوی، آلوده به سم است تناول کند و یا حتی در میدان جهاد بدون نقشه و برنامه وارد عمل شود. در تمام این موارد، انسان بی جهت جان خود را به خطر انداخته و مسئول است.
علامه طباطبایی (رحمه الله) در تفسیر المیزان جلد ۲، ص ۶۴ و جلد ۴، ص ۳۲۰ آورده است با تمسک به عمومیت آیه مزبور افزون بر حرمت خودکشی، حرمت به خطر انداختن خود را نیز استفاده کرده است. مطابق سخن علامه طباطبائی می توان مصرف مواد مخدر را از مصادیق «انتحار» مورد اشاره آیه دانست که خداوند در برابر آن، مجازات جهنم را مقرر کرده است.
علامه محمدتقی جعفری نیز با تأیید این معنا می نویسد: مطابق تفسیر طبرسی در مجمع البیان و فخر رازی در تفسیر کبیر درباره آیه: «وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکمْ» مقصود از آیه شریفه عبارت است از: «عدم اضرار به خود و دیگر افراد جامعه»، و بسیار روشن است که این اضرار، شامل همه مصادیق خود می شود و تمام انواع اضرار را در بر می گیرد؛ یعنی اضرار مالی، آن هم با همه انواعش و تمام مراتبش، ازکمترین مقدار گرفته تا تمام دارایی انسان. نیز اضرار جانی، آن هم با همه انواع و مراتبش، از کوچک ترین مرحله جنایت گرفته تا قتل نفس.
