با چشم‌و‌هم‌چشمی دخترم چه کنم؟

نویسنده : عبدالحسین ترابیان| ‌ روان‌شناس

سوال: پدری هستم که یک دختر دارم و او را خیلی دوست دارم. دخترم چهار ساله است و به شدت دچار چشم‌و‌هم‌چشمی شده است. مثلا هر بار که از یک مهمانی به خانه‌مان برمی‌گردیم، تا دو یا حتی سه روز، غر می‌زند که چرا بچه آن‌ها فلان وسیله را داشت و من ندارم. هر وقت هم عصبانی می‌شود، می‌گوید پس من دیگر غذا نمی‌خورم! با او چه کنم؟

پاسخ: پدر گرامی، دختر شما، کودکی اول را تجربه می‌کند و تفکر عینی دارد. او با دیدن وسایل هم سالانش، داشتن آن‌ها را طلب می‌کند و ممکن است دیگر چیزهای جدید اطرافش را هم بطلبد بدون آن‌که به منطقی یا غیرمنطقی بودن آن‌ها و اصولی بودن نیازش، فکر کند. در این مرحله رشد، ضرورت دارد والدین سبک مدیریت‌شان مقتدرانه باشد و خود را موظف ندانند که همه خواسته‌های غیرمنطقی کودک را برآورده کنند و تحت تاثیر داد زدن یا پرخاشگری کودک، تسلیم او شوند و برخلاف نظر خودشان، خواسته کودک را اجابت کنند. در این صورت است که کودک، والدین را شرطی می‌کند و می‌تواند با اعتراض یا غذا نخوردن و قهر و … همیشه خواسته نامتعارف خود را به والدین تحمیل کند و بدین ترتیب یک خانواده کودک‌سالار شکل می‌گیرد که والدین دیگر مقتدر تلقی نمی‌شوند. در چنین خانواده‌ای و در منظر کودک، والدین نقش خدمه را دارند که این سبک تربیتی راه به جایی نمی‌برد و کودکی لجباز و زیاده خواه پرورش می‌یابد.

تحت تاثیر غذا نخوردن قرار نگیرید

والدین مقتدر، تحت تاثیر قهر یا پرخاشگری یا حتی اعتصاب غذای کودک قرار نمی‌گیرند اما از طرف دیگر با خواسته‌های نامتعارف کودک، منطقی و با صبر و حوصله برخورد و تلاش می‌کنند تا او را توجیه کنند. توجه داشته باشید والدین در تعامل با فرزندان یا سبک پرخاشگرانه دارند و با خواسته نامتعارف کودک سخت برخورد می‌کنند که با این برخوردهای خشن، رابطه‌ای با حاکمیت ترس شکل می‌گیرد و کودک در چنین وضعیتی برای تنبیه نشدن حتی جرئت ابراز خواسته‌های بحق خود را هم نخواهد داشت و این مورد به رشد و بالندگی کودک لطمه خواهد زد. سبک دومی که ممکن است والدین در پیش گیرند سبک منفعلانه است که هرچند مخالف خواسته‌های نامتعارف کودک هستند اما همواره تسلیم و فرمانبردار خواسته‌های ریز و درشت وی هستند و کودک در جایگاه والدین قرار می‌گیرد که این حالت هم آسیب‌زاست.

اصول خود را زیر پا نگذارید

یک شیوه تربیتی وجود دارد که به شما پدر گرامی توصیه می‌شود و تحت تاثیر آن در سیستم خانواده، هر عضو در جایگاه واقعی خود قرار می‌گیرد و کودکان به جایگاه والدین احترام می‌گذارند و از عزت‌نفس مطلوبی برخوردار می‌شوند. در این سبک، ضمن احترام به خواسته‌های بجا و منطقی کودک، والدین تسلیم خواسته‌های نامتعارف او نمی‌شوند و با اعتراض یا پرخاشگری کودک، اصول مد نظر خود را زیرپا نمی‌گذارند و کودک در این شرایط، هنجارها و اصول خانواده را درک می‌کند و متوجه می‌شود والدین مقتدر، تسلیم زیاده خواهی او نمی‌شوند کودک از یک انسجام مناسب در ابراز خواسته‌هایش برخوردار می‌شود. در این بین، اگر رفتارهای خطرسازی مانند اعتصاب غذا تکرار شد، حتما از یک مشاور کمک بگیرید.