مروری بر تصورات و رفتارهای اشتباهی که طعم شیرین دورهمیها را در بلندترین شب سال تهدید میکند.
نویسنده : دکتر پرستو امیری | متخصص روان شناسی سلامت
در آستانه سردترین فصل سال، سنت جمعشدن همه اعضای خانواده و فامیل بهبهانه بلندترین شب سال، گرمابخش زندگیها میشود. براساس این سنت دیرینه، پدربزرگ ها ومادر بزرگ ها با پذیرایی از فامیل با تنقلات محلی، آجیل، لبو، انار و … کانون گرمخانه را برای پذیرایی از فرزندان و نوه های خود مهیا می کنند و شبی خاطرهانگیز را رقم می زنند.
در این مطلب از باورها و رفتارهای اشتباهی خواهیم گفت که نباید شیرینی شب یلدا را به حاشیه ببرد.
غافل شدن از اهمیت حمایت اجتماعی
یکی از مهم ترین مفاهیمی که در سال های اخیر و در پژوهش های روانشناسی تاکید زیادی بر آن شده است، مفهوم «حمایت اجتماعی» است. حمایت اجتماعی بر اساس ارتباط فرد با اعضای مهم زندگی، مانند خانواده، فامیل، دوستان، همکاران و … تعریف می شود. نیاز به تعلقداشتن، محبوببودن، حمایتشدن، دوست داشتهشدن، درک شدن، همراهی و … برآمده از روابط اجتماعی حمایت کننده و در واقع از مهم ترین نیازهای وجودی انسان است. بنابراین ارضای بسیاری از نیازهای اساسی ما به ارتباط ما با دیگران بستگی دارد و هرچقدر این ارتباط و شبکه حمایتاجتماعی غنیتر و سالم تر باشد، نیازهای ما هم بهتر پاسخ داده می شود. با این حال این روزها، ارتباطات گسترده و سطحی در شبکه های اجتماعی مجازی، ما را دچار این اشتباه کرده است که دیگر نیاز چندانی به ارتباط حضوری و رو در رو با اعضای خانواده و دوستان صمیمی خود نداریم. این در حالی است که این قبیل ارتباطات مجازی نمی توانند جای یک ارتباط واقعی انسانی(تمام عناصر ارتباطی شامل گفتوگوی رو در رو، ارتباط چشمی، لحن و …) را بگیرند.
سرگرم شدن با کار، درس یا …
در این روزگار پر مشغله که فرصت دید و بازدیدها و در کنار هم بودن ها بسیار کم شده است، مراسمی چون شب یلدا فرصت خوبی است تا حداکثر استفاده را از این منبع مهم حمایتی ببریم. کار، درس و مشغله ها را برای یک شب پشت در خانه ها بگذاریم و فقط و فقط از بودن در کنار خانواده و عزیزان مان لذت ببریم. با دیگران ارتباط برقرار کنیم، گفت و گو کنیم، از حال و احوال هم خبردار شویم و برای ساعاتی حس همراهی و تعلق داشتن به یک خانواده را بچشیم.
اضافه کردن چاشنی استرس و تجمل به مجلس
فراموش نکنید، اهمیت شب یلدا و چنین رسومی به طور کلی، در دورهم جمع شدن ها و لذت بردن از با هم بودن است بنابراین با سختگیری و تجمل گرایی در برگزاری این شب، یک استرس به استرس های خود اضافه نکنید. یک مهمانی ساده همراه با تدارک دیدن سرگرمی های دسته جمعی برای مهمانان مانند شاهنامه خوانی، تفال زدن به حافظ، بازی های گروهی و… می تواند شب یلدا را برای ما و عزیزان مان، به شبی به یاد ماندنی و به لحاظ بهداشت روانی مفید، تبدیل کند.
بهره نبردن از مزایای روان شناسانه دورهمی ها
دورهمیهای خانوادگی یک عامل پیشگیری کننده از اختلالات روانی مانند افسردگی و انواع اختلالات اضطرابی است. همچنین یک ضربه گیر برای استرس هاست و به افراد کمک می کند، راحت تر و موثرتر با مشکلات و استرس های زندگی مبارزه و مقابله کنند. حتما برای شما هم پیش آمده زمانهایی که بسیار ناراحت و تحت فشار هستید با حضور در یک جمع یا با یک گفتوگو و درد دل ساده، احساس آرامش و سبکی کنید. این یکی از خواص دورهمیهای خانوادگی است؛ حس این که تنها نیستید و کسانی هستند که دلسوزانه و از روی محبت می توانند به شما کمک کنند.
گوشه نشینی به جای شوخی و بازی
بعضی افراد به دلایل مختلف، ترجیح میدهند که یک گوشه مجلس بنشینند و با هیچ فردی حرف نزنند. دورهمی های خانوادگی، گفتوگو ها، حال و احوال کردن ها، بازی های دسته جمعی، شوخی ها، خنده ها و برای دمی فارغ شدن از مشکلات، همه و همه سنت های نیکی هستند که می توانند به تبع آن سلامت روانی و جسمانی را برای ما فراهم آورند. یادتان باشد که دورهم جمع شدهاید تا لذت ببرید؛ تا دلتنگیها را رفع کنید، پس بحث سیاسی، کلکل فوتبالی و … را به عنوان محور اصلی قرار ندهید. این را هم بگویم که شاید بعضیها برای حضور در جمع معذوریت داشته باشند. پس اگر کسی دعوت شما را نپذیرفت خیلی اصرار نکنید شاید نکتهای وجود دارد و حضورش باعث شود نه به شما، نه به خودش و نه به دیگران خوش بگذرد؛ برای همین خیلی اصرار نکنید.
بازی با گوشی| هرچند این حرف در چند سال اخیر تکراری شده اما باز هم توصیه می کنند برای چند ساعت، دست از فضای مجازی بردارید و دورهم خوش بگذرانید و به داد سلامت روان تان برسید!
والدین بخوانند
پدر و مادرها باید اهمیت این جمع های خانوادگی و شرکت در چنین مراسمی را برای فرزندان شان توضیح دهند. در خانواده های جوان با داشتن یک یا دو فرزند و روابط محدود، اهمیت حفظ حمایت های خانوادگی و فامیلی چند برابر است. کودکان باید یاد بگیرند چگونه می توانند از جمع خانوادگی لذت ببرند و در مواقع لزوم از حمایت عزیزان شان بهره مند شوند. برای داشتن کودکانی شاد، سالم و رشد یافته، روش های برقراری ارتباط امن، رضایت بخش و حمایت کننده را در خانواده به آن ها یاد بدهیم و از فرصت شب یلدا برای ساختن یک شب به یاد ماندنی خانوادگی استفاده کنیم.
