بیماری های صعبالعلاج مثل سرطان، بیمار و اطرافیانش را برای مدتی شوکه و سپس امید برای بهبودی را کمرنگ و کمرنگتر خواهد کرد.
مراحل دوره سوگواری بعد از ابتلا به بیماری
دچار شدن به بیماریهای خاص و صعبالعلاج شوک بزرگی به انسان وارد میکند، در حدی که فرد و اطرافیان وارد یک دوره سوگواری میشوند. این دوره سوگواری برای هضم خبر بیماری شامل مراحل انکار، خشم(از سرنوشت و …)،چانهزنی(که فلان چیز را بگیر و سلامتی را پس بده)، افسردگی و در نهایت پذیرش میشود. فرد هر چقدر سریعتر مراحل مطرح شده را طی کند و به پذیرش برسد، هم شانس درمان بیشتر می شود و هم خود فرد بهتر با شرایط کنار میآید. پذیرش یعنی این که بیماری آخر دنیا نیست، هم با توجه به پیشرفتهای علم پزشکی امکان درمان وجود دارد، و هم این که زمان باقی مانده ارزشمندتر از آن است که هدر رود.
ضرورت داشتن امید به بهبودی
امید یکی از مهمترین مولفههای پذیرش است زیرا میپذیریم که تمام اتفاقات در اختیار ما نیست و کارهایی را که امکان دارد انجام میدهیم. تحقیقات نشانداده که حتی امید باعث تاثیر بیشتر درمان میشود چون به مغز فرمان مبارزه میدهد، نه این که به گوشهای برویم و برای خود عزاداری کنیم آن هم قبل از مرگ. از سوی دیگر، استرس و ترس باعث کاهش مقاومت سیستم ایمنی بدن میشود. همین امر به کاهش شدید اثر داروها و قوای جسمانی خود فرد منجر خواهد شد. همچنین امید باعث افزایش خلق مثبت در فرد می شود و این نگرش و خلق مثبت باعث بیشتر شدن ظرفیتهای شناختی و روان شناختی در انسان میشود که باعث بهتر کنار آمدن با چالشها و مشکلات خواهد شد. در واقع افراد امیدوار تابآوری بالاتری برای مبارزه و حل مشکلات دارند.
راهکارهای افزایش امید در چنین شرایطی
برای افزایش امید چند راهکار وجود دارد. اولین آنها تغییر نگرش به زندگی در جوانی است. اگر فرد در مجموع آدم امیدوارتری باشد، بیماری را هم راحتتر خواهد پذیرفت. باور به معنویت و معنای زندگی هم کمک بزرگی برای امیدوار ماندن در سختیها دارد. این که بپذیریم زندگی امری معنادار است و بیهوده سپری نشده است. توکل به خدا در این شرایط بسیار کمککننده است. گرچه باید ذکر کرد که امیدوار ماندن در شرایط سخت و مبهم بسیار سخت است. در نتیجه حمایت اجتماعی و عاطفی بسیار ضروری خواهد بود. درست است که بدن فرد بیمار باید به تنهایی با بیماری مبارزه کند اما روان او قرار نیست تنها باشد. حمایت اجتماعی و دیدن محبت دیگران، بدون ترحم، خود انگیزهای برای بهبود فراهم میکند چون دوباره یادآوری میشود که حضور ما برای اطرافیان چقدر مهم است و این حس دوست داشته شدن باعث تلاش و امید بیشتر به زندگی خواهد شد.
در آخر باید خاطر نشان کرد که برخی خانوادهها بیماری یا شدت آن را از خود فرد پنهان میکنند، در حالی که باید به او فرصت پردازش موضوع و کنار آمدن با شرایط را داد تا بهترین تصمیم را برای خود بگیرند. بیشتر افرادی که دچار بیماریهای سخت شده و به مرحله پذیرش رسیدهاند، تغییر نگرش به زندگی و لذت بیشتر از زندگی را گزارش کردهاند چون دانستن و باور به محدود بودن وقت در این دنیا، باعث میشود زندگی را کاملا متفاوت ببینیم.
نویسنده : دکتر مهدی سودآوری | روان شناس و مدرس
