هرچقدر بیشتر هوای پسرم را داریم، بیادبتر میشود.
سوال:
پسری نوجوان دارم که بهتازگی ۱۶ ساله شد. متاسفانه برخلاف من و پدرش که هوای او را داریم، اما احترام ما را نگه نمیدارد و انگار هر روز بیادبتر میشود. نمیدانم چرا خودش را بینیاز از مشورت میداند و فکر میکند عقل کُل است. چه کنم؟
پاسخ:
والد گرامی، نوجوانی دورانی بسیار پر تنش و پر از تعارض برای بیشتر نوجوانان است. در این سن نوجوان با پرخاشگری و تحکم، قصد اثبات استقلال و بزرگ شدن خود را دارد. در ادامه توصیههایی را برای حل این مشکل با شما در میان خواهم گذاشت.
وارد این چرخه معیوب نشوید
بزرگترین چالش نوجوان، اثبات و به دست آوردن استقلال هویتی و عملکردی است. این در حالی است که واقعا هنوز به شناخت کافی برای تصمیمگیری مستقل دست نیافته و در نتیجه طبیعی است که والدین هم بیش از گذشته نگران وضعیت او باشند و برای مهار و حفاظت فرزند خود از خطرات احتمالی، بیشتر کنترلگر و محدودکننده شوند. اضافه شدن به محدودیتها که مهمترین عامل طغیان نوجوان و اطاعت نکردن از والدین است، باعث افزایش واکنش و پرخاشگری نوجوان میشود. در واقع برخی خانوادهها وارد یک چرخه معیوب از نافرمانی، افزایش محدودیت، نافرمانی بیشتر و … میشوند که فقط باعث تخریب رابطه فرزند و والدین میشود و هیچ تاثیری در مهار و دور کردن نوجوان از خطرات احتمالی نخواهد داشت.
نظارت از دور را مدنظر قرار دهید
بهیاد داشته باشید که شما به عنوان والدین تا همینجا از حداکثر فرصتهای خود برای تربیت و هدایت فرزندتان استفاده کردهاید. از این به بعد باید نقشتان را به مشاور و مشورتدهنده تغییر بدهید. دیگر نقش تصمیمگیر و فرماندهنده، کاری از پیش نخواهد برد. باید اجازه بدهید که فرزندتان خودش تصمیم بگیرد و عواقب و نتایج آن را هم تجربه کند. البته باید نظارت از دور و مشورتدهی را مدنظر داشته باشید و به تربیتی که در سالهای کودکی برای فرزند خود انجام دادهاید، اطمینان داشته باشید. اگر فرزند خود را درست و سالم پرورش داده باشید، بدون مشکل خاصی این دوران را سپری خواهد کرد اما اگر عقدهها و مشکلاتی در دوران کودکی و به ویژه در رابطه کودک با والدین وجود داشته است، میتواند ریسک پذیری نوجوان را به شکل خطرناکی افزایش دهد که در این شرایط بهترین کار مراجعه و مشورت با روان شناس است.
استقلال او را به رسمیت بشناسید
در شرایط فعلی، بهترین کار، کاهش محدودیتهاست. در هر موضوعی اطلاعات و نظرات خود را به اطلاع فرزندتان برسانید و در آخر به او بگویید حال تصمیم نهایی با خود اوست و نتایج و عواقب تصمیم هم بر عهده خودش خواهد بود. اجازه تجربه کردن در مواردی که کلیت آیندهاش را به خطر نمی اندازد به او بدهید تا خود را بشناسد. استقلال و بزرگ شدن او را به رسمیت بشناسید. به او مسئولیت واگذار کنید حتی اگر به اندازه خرید نان روزانه باشد؛ اما اگر او وظیفه مد نظر را انجام نداد، تحت هیچ شرایطی شما به جای او کار را انجام ندهید. اجازه دهید با عواقب سهل انگاری خود مواجه شود.
نویسنده : دکتر مهدی سودآوری | روانشناس
