نویسنده: زهرا کریمیان

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که نزاع و درگیری همچنان مهم‌ترین علت مراجعه شهروندان استان اردبیل به مراکز پزشکی قانونی است. افزایش این آمار، نگرانی کارشناسان حوزه اجتماعی را نسبت به گسترش خشونت، کاهش آستانه تحمل و تشدید آسیب‌های رفتاری در جامعه بالا برده است. این گزارش به بررسی علل اصلی بالا بودن آمار نزاع در اردبیل و راهکارهای کاهش آن می‌پردازد.

مدیرکل پزشکی قانونی استان اردبیل گفت: در سال گذشته ۱۳ هزار و ۶۷۸ نفر با ادعای جراحات ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی اردبیل مراجعه کردند. از این تعداد سه هزار ۵۹۲ نفر زن و ۱۰ هزار و ۸۶ نفر مرد بودند.

وی خاطرنشان کرد: طبق آمار اعلامی از مراکز به طور میانگین بیشترین مراجعین در تیرماه با یک هزار و ۵۴۷ نفر و کمترین مراجعین مربوط به اسفند ماه با ۷۷۰ نفر بوده گزارش شده است.

مدیرکل پزشکی قانونی استان اردبیل ادامه داد: با توجه به گزارش واحد آمار اداره کل تعداد مراجعین نزاع نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۱ که حدودا ۱۴ هزار نفر بوده است کاهش ۸ درصدی را نشان می دهد.

خوشنویس بیان کرد: بیشترین دلیل مراجعه به مراکز پزشکی قانونی استان و حتی کشور نزاع و درگیری است و افراد بعد از مراجعه به مراکز انتظامی و قضایی به مراکز پزشکی قانونی ارجاع شده و بر اساس نوع و میزان آسیب دیدگی و صدمات برای آنها گوهی صادر می شود.

دلایل افزایش نزاع و درگیری در استان اردبیل چیست؟

بر اساس گزارش‌های رسمی پزشکی قانونی، در سال‌های اخیر نزاع‌های فردی و دسته‌جمعی به مهم‌ترین علت مراجعه مردم استان اردبیل به مراکز درمانی و پزشکی قانونی تبدیل شده است. تحلیلگران اجتماعی علل متعددی برای این موضوع برمی‌شمارند؛ از جمله کاهش آستانه تحمل، فشارهای اقتصادی، مشکلات معیشتی، نبود مهارت‌های کنترل خشم و حتی گسترش فرهنگ خشونت در میان برخی گروه‌های سنی، به‌ویژه جوانان.

نقش بیکاری و مشکلات اقتصادی در تشدید رفتارهای خشونت‌آمیز

کارشناسان باور دارند که بیکاری و فشار معیشتی یکی از مهم‌ترین عوامل تحریک‌کننده رفتارهای پرخاشگرانه در استان اردبیل است. زمانی که جوانان و حتی بزرگسالان به‌دلیل مشکلات مالی، ناتوانی در تامین هزینه‌های زندگی یا نبود امنیت شغلی دچار استرس و نگرانی می‌شوند، احتمال بروز واکنش‌های هیجانی مانند نزاع به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

تاثیر فقدان آموزش‌های مهارت‌های زندگی در پیشگیری از نزاع

یکی از ضعف‌های جدی در سیستم آموزشی و تربیتی جامعه، بی‌توجهی به آموزش مهارت‌های زندگی و کنترل خشم است. بسیاری از مراجعات به پزشکی قانونی ناشی از اختلافات کوچک و قابل حل بوده‌اند که به دلیل ناتوانی در مدیریت هیجان، به درگیری فیزیکی ختم شده‌اند. ارتقای مهارت‌های ارتباطی و تاب‌آوری اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در کاهش این آمار ایفا کند.

نقش رسانه و فضای مجازی در افزایش یا کاهش خشونت اجتماعی

رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با بازنمایی خشونت یا حتی تحریک غیرمستقیم مخاطب، گاه ناخواسته زمینه‌های بروز پرخاشگری را افزایش می‌دهند. فرهنگ‌سازی صحیح در رسانه‌های محلی و کشوری، به ویژه در استان‌هایی مانند اردبیل، می‌تواند آستانه تحمل جامعه را بالا برده و از وقوع نزاع‌های خیابانی و خانوادگی جلوگیری کند.

ضرورت ورود دستگاه‌های فرهنگی، قضایی و انتظامی برای کنترل بحران نزاع

بی‌تردید برای کاهش آمار نگران‌کننده نزاع در اردبیل، همکاری نهادهای مختلف ضروری است. نیروی انتظامی، قوه قضائیه، سازمان‌های مردم‌نهاد و ارگان‌های فرهنگی باید با اجرای طرح‌های آموزش عمومی، برگزاری کارگاه‌های کنترل خشم، مشاوره‌های خانوادگی و برخورد قاطع با عاملان درگیری‌های خشن، شرایط را برای کاهش این پدیده تلخ فراهم کنند.

آمار بالای نزاع در استان اردبیل یک هشدار جدی برای مسئولان اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. بدون برنامه‌ریزی هدفمند و اقدامات پیشگیرانه، این پدیده می‌تواند به بحرانی گسترده‌تر در روابط اجتماعی و امنیت عمومی تبدیل شود. توجه به مشکلات اقتصادی، آموزش مهارت‌های زندگی و تقویت فرهنگ گفت‌وگو، راهکارهای اصلی کنترل این معضل محسوب می‌شوند.