“برگ سبز” اولین روزنامه اردبیل
سال ۱۳۲۳ قمری (۱۲۸۳ شمسی) بود که «سید احمد» نامی در سرای حاج فخر حوالی مسجد میرزا علی‌اکبر کنونی نخستین چاپخانه اردبیل را بنام «چاپ سنگی احمدیه» بنیان کرد.
سال ۱۲۸۷ شمسی و در زمان سلطنت سیاه محمدعلی شاه قاجار روزنامه‌ای «برگ سبز» که نخستین جریده تاریخ مطبوعات اردبیل بود به مدیریت میرزافضل‌الله شیخ‌الاسلام‌زاده در ربیع‌الاول ۱۳۲۶ قمری پا به میدان فرهنگ و هنر گذاشت.
میرزا عبدالحسین خان مستوفی از فضلای اردبیل و میرزا محمد علیخان مدیر مدرسه شرافت که بعدها بخاطر نوشته‌های تجدد طلبانه در همین روزنامه به بابیگری معروف شده و در جلوی حمام پیر ترور شد؛ از مشهورترین نویسندگان این روزنامه بودند.
آخرین شماره این روزنامه احتمالاً در پنجم جمادی‌الاول ۱۳۲۶ قمری (۱۵ خرداد ۱۲۸۷) دو هفته قبل از به توپ بسته مجلس مشروطه، چاپ شد و با توقیف جراید کل کشور رکن چهارم مشروطه در اردبیل و ایران به تعطیلی کشانده شد در حالی که بزرگانی چون سیدحسین اردبیلی، سیدعبدالرحیم خلخالی، رکن‌الاسلام خلخالی و خیلی‌های دیگر در این سنگر برای آزادیخواهی قلم فرسایی می‌کردند.
روزنامه «برگ سبز» با عمر کوتاه خود، دو شماره در هفته چاپ می‌شد و تا آنجا که اطلاع داریم شماره دوم آن در روز پنج شنبه ۲۸ ربیع‌المولود ۱۳۲۶ قمری منتشر شده است و حسن جودت مدیر روزنامه «جودت» (۱۳۲۵ – ۱۳۰۶) معتقد است که این روزنامه منعکس کننده افکار جمعیتی مشروطه‌خواه بنام «انجمن اتحاد ترقی اردبیل» بوده و هزینه نشر این روزنامه را هم شاعر وطن‌پرست اردبیلی یوسف ضیاء (دلخون) و دوستش قاضی‌زاده متقبل می‌شدند.
برگ سبز سرآغاز نشر مطبوعات اردبیلی بود که تا سال ۱۳۵۴ به طول انجامید و بعد از وقفه‌ای ۲۰ ساله باز از سال ۱۳۷۲ این مسیر تداوم یافت.
بعد از آن روزنامه‌هایی چون شمس ایران، پیک‌روز، مجله فرهنگ، دامن حق، سبلان، دفاع مردم، آینده سپید، قبس، بهار آذربایجان، پیغام آشنا و … در این شهر چاپ شد و در دور دوم نیز نشریاتی چون کاتب، اردبیل، آیینه اردبیل، آوای اردبیل، چشمه اردبیل، مطبخ و… وارد عرصه شدند که تعداشان اکنون به ۱۰۰ عنوان بالغ می شود.
مطبوعات اردبیل قبل از انقلاب سه جریان فکری را دنبال کرده‌اند که در اولین جریان نویسندگان چاپ روزنامه «برگ سبز» در پیروزی مشروطه خواهان و ایجاد فضای انقلابی در اردبیل نقش ایفا کردند.
حیدر محمدیان اردی | صاحب موزه «مجموعه چاپ و مطبوعات اردبیل» و نویسنده کتاب «تاریخ مطبوعات اردبیل»
